میزان مصرف لوازم آرایشی
در سطح جهانی ایران رتبه هفتم را به لحاظ مصرف لوازم آرایش به خود اختصاص داده و آمار ۲۹ درصدی مواد آرایشی مصرفی در منطقه خاورمیانه متعلق به کشور ماست. ایران بعد از عربستان، بیشترین میزان مصرف لوازم آرایشی را در خاورمیانه دارد. 14 میلیون زن ایرانی در برابر ۱۴۰ میلیون نفر زن در خاورمیانه به میزان ۲/۱ میلیارد دلار از بازار ۷/۲میلیارد دلاری بازار فروش لوازم آرایشی در خاورمیانه و به عبارتی خریدار یک سوم لوازم آرایشی در بازار خاورمیانه محسوب میشوند.
اغلب اجناس در بازار ایران تقلبی، نامرغوب و چینی هستند و لوازم آرایشی قاچاق بدون هیچ گونه نظارت و مجوزی در فروشگاهها و حتی کنار خیابان به فروش میرسند. در سطح جهانی ایران رتبه هفتم را به لحاظ مصرف لوازم آرایش به خود اختصاص داده و آمار ۲۹ درصدی مواد آرایشی مصرفی در منطقه خاورمیانه متعلق به کشور ماست. سن مصرف دختران به ۱۴ رسید! ایران دومین مصرفکننده لوازم آرایشی در خاورمیانه است و متاسفانه سن مصرف لوازم آرایشی به ۱۴ سال رسیده است! جامعه شناسان معتقدند گاه آرایش بیش از حد و غیرمتعارف در دختران و پسران تبدیل به ابزاری برای کسب قدرت اجتماعی و لجبازی میشود، آنها کج دهنی خود به برخوردهای نسنجیده خانواده و اجتماع را با رنگهای تند صورت هایشان یا هر نوع هنجارشکنی ممکن نشان میدهند.
در وضعیت امروز اقتصادی تا کنون مغازه لوازم آرایشی در بازار تعطیل نشده است، مگر اینکه به صورت ساعتی کار را تعطیل کرده باشند. گاهی اوقات کالایی را با مبلغ ۵۰ هزار تومان میخریدند و بعد از حساب کتاب متوجه میشدند در عرض یک ساعت قیمت آن افزایش داشته و میماندند که آن را بفروشند یا نفروشند، بخرند یا نخرند. اگر آن جنس را بفروشد میتواند با همان قیمت جدید که نمیداند چند است، جایگزین کند یا نه؟ به همین دلیل همکاران ترجیح میدادند یک روز از قید سود فروششان بگذرند تا قیمت محصول لاکچری کوین به ثبات برسد. نه به این دلیل که یک کالا را احتکار کنند بلکه به این دلیل که تکلیف کار خودشان را بدانند. البته در بسیاری از مواقع مغازه را تعطیل نمیکنند اما محصولی هم نمیفروشند و این اتفاق چند بار رخ داده است.
پر فروشترین محصولات آرایشی
رُژ لب، ریمل، خط چشم، پنکک، مداد چشم و کرم پودر پرفروش محصولات آرایشی هستند که او عرضه میکند و معتقد است: «چرخهی فروش عطر و ادکلن قویتر از چرخهی لوازم آرایشی است. گرچه قیمتها بالاتر رفته است اما جایگزینهایی برای آن آمده که اگر بهتر از عطرها با قیمتهای قبلی نباشند، بدترهم نیستند. شاید پارسال یک برند معروف عطر را میتوانستید با قیمت ۳۸۰ هزار تومان تهیه کنید اما در حال حاضر میتوان همان برند را با قیمت یک میلیون و ۵۵۰ هزار تومان تهیه کرد. کالایی با قیمت ۱۵۰ هزار تومان هم میتوان در این حوزه پیدا کرد. شاید قیمت کرم پودر لاکچری کوین گران نباشد اما میتوان مشابه همان برند را با این قیمت تهیه کرد .
ایران دومین کشور پرمصرف او درباره کاهش سن مشتریهایش در سالهای گذشته اظهار میکند: «هر چه جامعه نسبت به مصرف لوازم آرایشی بهروز میشود، سن مصرف آن هم پایین میآید. در برههای یک دختر تا زمانی که ازدواج نمیکرد نمیتوانست به ابروهایش دست بزند و برخی از مسائل در جامعهی ما تابو بود اما در حال حاضر این مسائل وجود ندارد. سن مشتریهای ما هم نسبت به قبل پایینتر آمده است. زمانی مادر یا خواهر خانواده لوازم آرایش میخریدند و اعضای دیگری که سن پایینی داشتند به صورت پنهانی و مخفیانه از این لوازم استفاده میکردند اما امروزه این افراد کوچک خودشان برای خرید لوازم آرایش اقدام میکنند و به عبارتی در این زمینه سنتشکنی شده است.» حوزه لوازم آرایش یکی از بحثبرانگیزترین حوزهها در ایران است.
طبق بررسیهای یک گروه تجاری هلندی درباره صادرات و واردات لوازم آرایش در سال ۲۰۱۷، حجم واردات لوازم آرایشی در ایران ۱/۲ میلیارد دلار بوده در حالی که حجم کل واردات لوازم آرایش خاورمیانه ۲/۷ میلیارد دلار است. این میزان از واردات، ایران را در رتبه دوم بعد از عربستان سعودی قرار میدهد. بر اساس آماری که موسسه تحقیقی گالوپ درباره ایران منتشر کرده است، طبق نظرسنجی از زنان شاغل بالای ۱۵ سال در سال ۲۰۱۵، زنان ۳۰ درصد درآمد ماهانه خود را صرف خرید لوازم آرایشی، بهداشتی و مراقبت پوست میکنند. این آمار در آلمان ۵/۱ درصد، در فرانسه و انگلیس ۷/۱ درصد و در ایتالیا ۸ درصد را به خود اختصاص میدهد. با این حساب ایران دو برابر بیشتر از کشورهایی مانند ایتالیا و سه برابر کشورهای انگلیس و لوازم آرایش میخرند.
این فرآوردهها معمولا از سه کشور آلمان، فرانسه و ترکیه وارد میشوند که ارزش ریالی آن حدود ۱۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است. از طرفی در ۱۰ ماهه نخست امسال حدود ۴۶ تن از فرآوردهها برای آرایش ناخن دست و پا به ارزش یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان به کشور وارد شده است. این فرآوردهها هم عمدتا از سه کشور آلمان، فرانسه و ترکیه وارد شدهاند. در این مدت حدود ۲۷ تن دستمال مرطوب بهداشتی و آرایشی وارد کشور شده که ارزش آن حدود ۱۹۱ هزار دلار یعنی ۷۳۰ میلیون تومان بوده است. بستهبندی بسیاری از تولیدات آرایشی و بهداشتی داخل کشور هم وارداتی هستند که روی قیمت تمامشده محصولات داخلی تاثیر گذاشتهاند و موجب افزایش قیمت این محصولات شدهاند.
میزان واردات ظروف بستهبندی برای کرم سفید کننده لاکچری کوین فرانسوی هم هزار و ۶۰۰ تن معادل سه میلیون و ۲۳۵ هزار دلار و به ارزش ریالی ۱۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بوده است. شاید گردش مالی ۶۵ هزار میلیارد تومانی، حاصل یک فرآیند فرهنگی و اجتماعی در جامعه ماست و نشان میدهد عرضه و تقاضا به نسبت هم وجود دارند؛ چرخهای که بسیاری از مسائل فردی و جمعی مثل محدودیتهای حاضر در جامعه، تمایل زنان و مردان به زیبایی بیشتر و عوامل دیگر در آن نقش دارند. بالاتر بودن تعداد دختران نسبت به پسران و تغییر ملاکهای ازدواج از دیگر علل علاقه مندی آنها به متفاوت بودن است.
به گفته بسیاری از جوانان، اولین ملاکها برای ازدواج، ثروت و زیبایی هستند و قابلیت فرد برای درآمدزایی و رشته و مدرک تحصیلی در درجه دوم قرار دارند. به این ترتیب زمانی که چهره اولین عامل انتخاب محسوب شود، طبیعی است که فرد از بابت ظاهرش نگران باشد. یکی از عوارض مصرف این لوازم پیری زودرس و ایجاد چین و چروک است. عارضه دیگر تغییر به جرات میتوان گفت بخشی از زنان و دختران جامعه به دلیل وجود آنتنهای ماهوارهای و فضای مجازی و تحت تأثیر تبلیغات و برنامههای مسموم این رسانهها، در انجام برخی از اقدامات و بروز پارهای از رفتارهای نامتعارف و بعضاً ناهنجار اخلاقی و اجتماعی، در صدر سایر کشورهای جهان قرار گرفته و حتی گوی سبقت در این موارد را از مبدعین و پایهگذاران غربی آنها ربودهاند.
متاسفانه بخشی از زنان و دختران به رغم زیباییهای خدادادی ایرانیان، با تلاش و کوشش مجدانه توانستهاند مقام اول مصرف لوازم آرایشی در جهان را با مصرف سالانه بیش از 400 میلیون دلار که چند برابر میانگین مصرف جهانی است و تحمیل هزینههای سنگین به کشور (شامل واردات رسمی، قاچاق و تولیدات غیراستاندارد زیرزمینی)، به نام خود ثبت نمایند و حتی از کشورهای جهان نظیر مصر و عربستان پیشی بگیرند. ایران بر سکوی اول جهان در مصرف لوازم آرایشی جایگاهی که قبلاً در ردیفهای آخر قرار داشت، اما پس از سال 72 و بعد از ورود ابزارهایی مانند آنتنهای ماهوارهای، کامپیوتر و گوشی تلفن همراه به خانههای مردم، با یک رشد جهشی باورنکردنی مواجه شد،
احمدزاده نایب رییس انجمن واردکنندگان فرآوردههای آرایشی و بهداشتی در این رابطه میگوید؛ «سرمایه در گردش این محصولات در ایران به بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده» و این در حالی است که خود اروپاییها که تولیدکننده و صادرکننده اصلی این مواد محسوب میشوند، همچنان در ردیفهای آخر کشورهای مصرف کننده این محصولات قرار دارند. سرمایه در گردش این محصولات در ایران به بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده» و این در حالی است که خود اروپاییها که تولیدکننده و صادرکننده اصلی این مواد محسوب میشوند، همچنان در ردیفهای آخر کشورهای مصرف کننده این محصولات قرار دارند
امروز دیگر شنیدن و دیدن انواع آگهیهای تبلیغاتی که حاوی واژههای خدمات آرایشی مانند اپیلاسیون، بوتاکس، خالکوبی، تاتو ابرو، کاشت و ترمیم مژه یا ابرو، کاشت و ترمیم ناخن و سایر واژههای عجیب و غریب مشابه جدید و قدیم است و روزی خود خانمها نیز از بیان آن در مقابل دیگران اکراه داشتند و یا حتی خود آنها هم با نام این محصولات و خدمات آشنایی نداشتند، تقریباً برای هیچکس حتی دختران خُردسال نیز ناآشنا نیست و این همه ناشی از برداشت غلط برخی خانمها از مفهوم پیشرفت و آزادی است. معدود خانمهایی که گفته میشود به رغم هزینههای سنگین عمل جراحی بینی که در سال ۱۴۰۲ به حدود ۱۴ تا ۶۰ میلیون تومان رسیده، اما توانستهاند مقام اول عمل جراحی بینی با حدود سالانه 25 تا 80 هزار جراحی و رتبه پنجم سایر عملهای جراحی زیبایی در جهان را به نام خود ثبت کنند.
کار به جایی رسیده که مجله فرانسوی اکومد در مورد وضعیت ارایش در ایران مینویسد؛ «صورتهایی که دیگر واقعی و دلنشین نیستند. زنان ایرانی چهره خودرا پشت نقاب سنگینی از آرایش و عمل زیبایی مخفی میکنند. جای تعجب دارد زنان این کشورعلیرغم آموزههای دینی خود شبیه “پورن استارها” و ستارههای فیلم های پورنوآمریکایی آرایش میکنند و ما در خیابانهای اروپا بسیار کم با چنین مواردی روبرو میشویم. در ایران صورت زنان بیشتر از آنکه حس خوبی القا کند حس شهوت را برانگیخته میکند، خرید و فروش کتاب در مقابل خرید و فروش لوازم آرایشی بسیار بسیار کم و ناچیز جلوه میکند، در ایران مقدار خرید و فروش یکسال کتاب برابر است با میزان خرید و فروش یک روز یا نیمهایی از روز ابزار ارایش، این یعنی جهان سوم جایی است که مردم آن نسبت به شعور خود بیتفاوت تر از ظاهر خود هستند.