عمر مفید باتری سمند و بررسی زمان تعویض باتری
عوامل موثر در تعیین عمر مفید باتری ماشین
۵ فاکتور تعیین کننده عمر مفید باتری سمند وجود دارد که عبارتند از :
- نوع باتری (باتری اتمی یا سیلد باشد یا باتری اسیدی)
- برند باتری (باتری های برندهای مختلفی دارند و این مورد میتواند از نظر کیفیت و استانداردهای رعایت شده در عمر مفید باتری اختلاف ایجاد کند)
- شرایط رانندگی (اصول رانندگی کردن در عمر مفید باطری ماشین اهمیت زیادی دارد که توضیح خواهیم داد)
- مراقبت و نگهداری از باتری ماشین
- وضعیت سلامت و حجم تجهیزات برقی خودرو
چه عواملی باعث کاهش عمر مفید باتری خودرو می‌شوند؟
دلایل زیادی وجود دارد که باعث می‌شود عمر باتری خودرو از آنچه میتواند باشد کوتاه‌تر شود. باتری با ما در اینجا به هفت مورد از آنها اشاره می‌کند:
1- اشتباهات رانندگی
همه افرادی که خودرو دارند حداقل یک‌بار برایشان پیش آمده است که بدون خاموش‌کردن سیستم‌های الکتریکی ماشین، موتور را خاموش کنند. مخصوصا وقتی از کارهای روزانه خسته به خانه برمی‌گردید یا زمان‌هایی که حواستان پرت است، احتمال اینکه یادتان برود چراغ‌های ماشین، سیستم تهویه هوا و سیستم صوتی را خاموش کنید یا صندوق‌عقب را کامل ببندید زیاد است.
در این مواقع وقتی ماشین را خاموش می‌کنید و می‌روید، یا تا صبح باتری تخلیه می‌شود یا اینکه ضعیف می‌شود. این موارد عمر باتری را کوتاه می‌کنند.
2- آب‌وهوای بیش از حد سرد یا گرم
آب‌وهوا تأثیر زیادی در کوتاه‌شدن عمر باتری خودرو دارد. در مناطق گرمسیر متوسط عمر باتری کمتر است، زیرا خود موتور گرمای زیادی را تولید می‌کند. وقتی هم در گرمای شدید رانندگی کنید، درجه حرارت شدید باعث تبخیر مایعات در باتری خودرو می‌شود و به ساختار داخلی آن آسیب می‌رساند.
اگر هوا بیش‌ازحد سرد باشد، باز هم عمر باتری سریع‌تر به پایان می‌رسد. دلیلش این است که مثلا در دمای صفر سانتی‌گراد (یا ۳۲ درجه فارنهایت)، باتری‌ها عموما ۳۵% ضعیف‌تر از حالت نرمال هستند. به همین دلیل برای اینکه عملکرد خوبی داشته باشند، سخت‌تر کار می‌کنند. این امر باتری را ضعیف‌تر می‌کند.
در برخی ماشین‌ها سیستم‌های الکترونیکی به‌دلایل مختلف برق‌دزدی می‌کنند. اگر این مشکل را برطرف نکنید، عمر باتری زودتر از آنچه باید، به پایان خواهد رسید.
4- مشکل در سیستم شارژ باتری
اگر سیستم شارژ باتری خودرو مشکل داشته باشد باتری خیلی زود تخلیه می‌شود. بسیاری از خودروها، انرژی موردنیاز برای رادیو، چراغ و سایر سیستم‌ها را از دینام تأمین می‌کنند که اگر مشکل داشته باشد، برای مثال تسمه‌های آن کشش خودشان را از دست داده باشند یا تنسیونر آن فرسوده شده باشد، ممکن است باتری را تخلیه کند.
5- معیوب‌بودن دینام
در مورد قبل گفتیم که دینام باتری را شارژ می‌کند. اگر دیود دینام معیوب باشد، باتری را ضعیف می‌کند. دیود معیوب میتواند حتی وقتی موتور خاموش است شارژ را به جریان بیندازد و باتری را کامل تخلیه کند.
6- توقف‌های پشت‌سر هم در فواصل کوتاه
خاموش‌کردن ماشین چند بار پشت‌سر هم در فواصل کوتاه باعث کاهش عمر مفید باتری خودرو می‌شود. برای مثال فرض کنید می‌خواهید نان بخرید، توقف می‌کنید و ماشین را خاموش می‌کنید، چند متر آن‌طرف‌تر دوباره برای کاری دیگر توقف می‌کنید و ماشین را خاموش می‌کنید و همین‌طور ادامه می‌دهید. اگر زیاد به این شکل رانندگی می‌کنید عمر باتری ماشین‌تان را کوتاه می‌کنید.
دلیلش این است که باتری در هنگام روشن‌کردن ماشین بیشترین انرژی را تأمین می‌کند. وقتی مدت کوتاهی بعد دوباره آن را خاموش می‌کنید، دینام فرصت کافی برای شارژ مجدد باتری پیدا نمی‌کند. به همین دلیل باتری سخت‌تر کار می‌کند و ضعیف می‌شود.
تشخیص عمر باتری ماشین
7- کابل باتری پوسیده یا شل‌شده
اگر اتصالات باتری مشکل داشته باشند، سیستم شارژ نمی‌تواند هنگام رانندگی باتری را شارژ کند. همیشه آنها را تمیز کنید و بررسی کنید که شل نباشند یا پوسیده نشده باشند. کابل‌های شل‌شده نمی‌توانند به‌درستی جریان الکتریکی را انتقال دهند و باعث می‌شوند باتری به‌سختی موتور را راه‌اندازی کند.
8- خوردگی پایانه‌های باتری
یکی از دلایل اصلی خرابی باتری خودرو زودتر از موعد، خوردگی و پوسیدگی پایانه‌های باتری است. اسید باتری در کانکتورها نشت می‌کند، سپس سفت می‌شود و اجازه نمی‌دهد بین پایانه‌ها و نقاط اتصال تماس مؤثری برقرار شود. این امر قابلیت باتری را برای شارژ مجدد از طریق دینام خودرو کاهش می‌دهد. خوردگی و پوسیدگی پایانه‌ها را به‌راحتی می‌توانید مشاهده کنید.
تشخیص اتمام عمر باتری خودرو
نشانه‌های ضعیف‌شدن باتری معمولا مشخص هستند و تقریبا به‌راحتی می‌توانید آنها را تشخیص دهید. اگر این ۷ نشانه را متوجه شدید شک نکنید عمر باتری رو به اتمام است و باید آن را تعویض کنید.
- چند سال از عمر باتری می‌گذرد
معمولا باتری ماشین از ۲ تا ۵ سال دوام می‌آورد. بنابراین اگر چندسال است آن را تعویض نکرده‌اید دیگر وقت آن است.
- چراغ چک موتور روشن می‌شود
چراغ چک موتور به مشکلات زیادی در خودرو ارتباط دارد و یکی از آنها باتری ماشین است. معمولا وقتی چراغ چک روشن می‌شود ()، اولین چیزی که بررسی می‌کنند باتری ماشین است. اگر نشانه‌های دیگر به اندازه کافی بارز هستند که بفهمید مشکل از باتری است، وقتی تعویض آن است. در غیر این صورت ماشین را نزد تعمیرکار ببرید تا مشکلات احتمالی را بررسی کند.
- موتور روشن می‌شود اما نه با سرعت همیشگی
موتور خودرو باید بلافاصله بعد از استارت زدن روشن شود. اگر دیر شروع به کار کند یا به باتری مربوط است یا مشکلی در دینام یا استارت وجود دارد.
معمولا ماشین در این حالت‌ها در هنگام استارت زدن و شروع احتراق چندبار کلیک می‌کند ولی موتور روشن نمی‌شود. اگر بعد از چند بار کلیک روشن شد، نشان می‌دهد باتری به میزان بسیار کمی برق‌رسانی دارد. این یعنی باتری ضعیف شده است. ولی اگر روشن نشود باتری مرده است.
یکی از بارزترین نشانه‌هایی که باتری به پایان عمرش نزدیک شده است کم‌نور شدن چراغ‌های جلو است. در این حالت باتری نمی‌تواند به‌اندازه کافی به چراغ‌های جلو برق‌رسانی کند. این موضوع را می‌توانید وقتی در جاده چراغ‌های پرنور ماشین‌های دیگر را می‌بینید متوجه شوید یا اینکه خودتان حس کنید که در شب به خوبی جاده را نمی‌بینید.
رادیو، چراغ‌های داشبورد، برف‌پاک‌کن، شیشه‌بالابر برقی، سیستم تهویه، چراغ‌ها و بسیاری از سیستم‌های الکترونیکی ماشین، همگی از باتری استفاده می‌کنند. وقتی باتری ضعیف است، هر یک از آنها ممکن است به‌درستی کار نمی‌کنند یا از کار بیفتند.
یکی دیگر از علائم خرابی باتری خودرو بوی بدی است که از آن به مشام می‌رسد. اگر ماشین را روشن کرده‌اید و بویی شبیه تخم‌مرغ گندیده یا گوگرد استشمام می‌کنید، احتمالا نشانه نشت باتری است که ممکن است به دلیل قدیمی‌شدن باتری، آسیب خارجی به پایانه‌ها یا محفظه آن و یا اتصال کوتاه داخلی ایجاد شده باشد.
- ارتباط عمر باتری خودرو با شارژ نشدن باطری
کامل شارژ نشدن باتری خودرو در طول رانندگی از دیگر عواملی است که به طور قطع عمر باطری ماشین را کم می کند. حتما می دانید که برای روشن شدن خودو لازم است تا باطری سالم باشد. یک باتری خوب برق لازم برای روشن شدن ماشین را فراهم می کند. در طول رانندگی نیز برای استفاده از برخی امکانات (کولر، سیستم صوتی و …) از باتری برق گرفته می شود.
در هنگام رانندگی باتری اتومات شارژ می شود ولی در مسیرهای کوتاه و با توقف های کوتاه، زمان کافی برای شارژ باتری وجود ندارد. در واقع وقتی مجبورید در فواصل کوتاه ماشین را متوقف و یا خاموش کنید برای دوباره روشن شدن، فضار بیشتری به باتری وارد می شود.
اگر باتری کامل شارژ نشود، اسید رقیق داخل باتری، به صفحات فلزی آسیب می زند. به این ترتیب عمر باطری ماشین به طرز محسوسی کم خواهد شد.
نشانه های تمام شدن عمر باتری ماشین
یکی از خدمات بالقوه کیان باتری، است که با یک تماس می توانید از آن بهره مند شوید.
عوارض استفاده از باتری فرسوده
به جز مشکلات گفته شده در بالا در صورتی که عمر باتری خودروی شما تمام شده باشد در نتیجه دیگر توان کافی برای ذخیره انرژی ندارد که این باعث می شود عملکرد سیستم برقی خودرو مخصوصا در دور های پایین به مشکل مواجه شود. مثلا دریچه های برقی موتور خودرو نمی توانند کارایی قبلی را داشته باشند و به دستورات ECU واکنش درست را نشان دهند.
همچنین به دلیل جریان ناکافی ممکن است عملکرد جرقه‌زنی شمع‌های موتور با اختلال مواجه شود و در نتیجه میزان مصرف سوخت و شتاب و توان موتور کاهش پیدا کند. بنابراین بهتر است اگر باتری خودرو عمر مفید خود را پشت سر گذاشته است، در کمترین زمان آن را تعویض نمایید
نوع باتری
باتری‌های اسیدی یا سیلد در مقایسه با باتری‌های اتمی یا غیر سیلد بیشتر عمر می‌کنند.
فاکتورهای مربوط به رانندگی
عمر باتری بسته به اینکه فرد در چه نوع جاده‌ای رانندگی می‌کند، چه کسری از ساعت در ترافیک است و چند مرتبه در روز استارت می‌زند، ممکن است کم یا زیاد شود.
وضعیت سلامت تجهیزات برقی خودرو
بدیهی است هر چه وضعت سلامت تجهیزات برقی بهتر باشد، طول عمر باتری نیز بیشتر است. بنابراین جهت استفاده بهینه از باتری، بهتر است هر چند مدت یک‌بار لوازمی همچون دینام، سیستم روشنایی، شمع و وایر را چک کنید.
نحوه مراقبت از باتری
در صورتی که راننده بتواند به خوبی از باتری خودرو نگهداری کند و اموری همچون تمیزکاری، بررسی جعبه محافظ و شارژ به موقع باتری را به تعویق نیندازد، عمر مفید باتری تا چند سال بالا می‌رود.
برند باتری
برخی از سازندگان باتری،محصولاتی متناسب با استانداردهای روز دنیا تولید می‌کنند. بدیهی است چنین باتری‌هایی باکیفیت‌تر هستند و طول عمر بیشتری دارند.
همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، رعایت چند نکته ساده میتواند طول عمر باتری را به طور قابل‌توجهی افزایش دهد. در مقابل، عواملی نیز وجود دارند که عدم رسیدگی به آنها به باتری آسیب می‌رساند:
آب و هوای نامساعد
شاید جالب باشد بدانید که رانندگی در هر دو آب و هوای گرم و سرد میتواند سلامت باتری را تحت‌الشعاع قرار دهد. رانندگی در هوای سرد باعث فشار آمدن به باتری می‌شود. رانندگی در هوای گرم و حرارت بیش از اندازه موتور نیز میتواند مایعات درون باتری را به بخار تبدیل کرده و به باتری آسیب برساند.
اشتباهات رانندگی
اشتباهات رانندگی نظیر خاموش کردن خودرو پیش از کار انداختن سیستم‌های برقی، در طولانی‌مدت باعث کاهش عمر مفید باتری می‌شود.
معیوب بودن دینام خودرو
وجود هرگونه عیب در دینام خودرو باعث می‌شود تا باتری به طور کامل شارژ نشده و به مرور زمان خراب شود.
خرابی کابل و شارژ نامناسب باتری
پوسیدگی و شل بودن کابل‌ها باعث می‌شود جریان برق به خوبی انتقال پیدا نکند و باتری هنگام به کار انداختن موتور فشار بیشتری را متحمل شود. خرابی کابل، عملکرد سیستم شارژ را نیز مختل کرده و عمر باتری را کاهش می‌دهد.
برق‌دزدی اتومبیل، خوردگی ترمینال‌های باتری و توقف و استارت زدن زیاد در بازه زمانی کوتاه نیز از عمر مفید باتری کم می‌کنند.