تاریخچه نمای رومی ساختمان

امروزه طراحی نمای بیرونی ساختمان جایگاه ویژه ای در معماری و طراحی دکوراسیون ساختمان دارد چرا که نمای ساختمان به عنوان یک پوسته بیرونی علاوه بر هویت، کیفیت طراحی ساختمان و دکوراسیون داخلی را نیز به تصویر می کشد و افراد در نگاه اول با نمای ساختمان روبرو می شوند و چگونگی طراحی این نما می تواند تاثیر خوب یا بدی بر روی عابران، خریداران، همسایه ها مراجعان و میهمانان یک بنا بگذارد.

نمای رومی یکی از پر طرفدارترین نماسازی ها در سالیان اخیر در کشور بوده و توانسته نظر بسیاری را به خود جلب کند. در این مقاله با تاریخچه نمای رومی، ویژگی ها و دلایل رواج آن بیشتر آشنا می شویم.

تاریخچه نمای رومی

نمای رومی الهام گرفته از معماری کلاسیک و سبک ساختمان های روم و یونان باستان است.

پیشینه معماری کلاسیک به دوران قرن هشتم تا پنجم قبل از میلاد و زمان شکوفایی و ثبات تمدن و هنر یونان باز می گردد، در این دوران تمدن و فرهنگ یونان تاثیر عمیقی بر تمدن روم بر جای گذاشت. معماری کلاسیک یونان در قرن 4 و 5 تکامل پیدا کرد و با توجه به کشورگشایی ها و تسلط دو تمدن روم و یونان بر بیشتر نقاط دنیا، کشورهای بسیاری از فرهنگ و معماری یونانی و رومی تاثیر پذیرفتند.

با گسترش قدرت رم در سراسر اروپا در قرن های 9 تا 12 میلادی، معماری رومی در اروپا رایج شد و کلیساها و قصرهای زیادی با دیوارهای بلند و طاق های بلند و گرد ساخته شد.

در قرن 15 و 16 میلادی که دوره معماری رنسانس در فرانسه، ایتالیا و انگلستان بود، برخی معماران به سمت ساخت بناهایی الهام گرفته از معماری روم و یونان باستان پرداختند که مورد توجه قرار گرفت.

سبک معماری کلاسیک از اواسط قرن 19 در اروپا رواج پیدا کرد. در این دوران با بهره گیری از عناصر و المان های تداعی کننده معماری های سنتی روم و یونان، ساختمان هایی طراحی می شد که نمایانگر شکوه و عظمت، زیبایی، استحکام و اصالت بود و به زودی به آمریکا راه یافت.

ساخت بناها با معماری رومی هزینه بردار بود، به همین خاطر معمولا ساختمان های بزرگ همچون کلیساها، ساختمان های دادگاه و دانشگاه، ایستگاه قطار و قلعه ها به این سبک ساخته می شد.

مهم ترین و قدیمی ترین شکل معماری کلاسیک بر اساس سه شیوه دوریک، ایونیک و کرنتین شکل گرفته است.

نماهای ساخته شده به سبک رومی بخاطر معماری تقریبا پیچیده و مصالح ساختمانی گران قیمتی که  در آن به کار می رود تداعی کننده لوکس بودن ساختمان و تعلق آن به قشر مرفه جامعه است.

ویژگی‌های سبک رومی

در طراحی نمای کلاسیک مصالح، المان ها و تزئیناتی به کار می رود که آن را از سایر سبک ها متمایز می کند. در این سبک برای با شکوه تر نشان دادن ساختمان بیشترین استفاده را از سنگ می کنند. سنگ های روشن جلوه ای شاهانه به بنا می دهند و به همین خاطر سنگ های تراورتن روشن و کرم متریال غالب نمای رومی را تشکیل می دهد. اما آنچه باعث می شود نمای ساختمان به سبک رومی شناخته شود استفاده از قوس ها و ستون ها و جزییات طراحی آنهاست.

ستون های بزرگ و با ارتفاع بلند، قوس‌های منحنی و قطور، ستون های کوچک تزئینی در کنار ستون های بزرگ، استفاده از سرستون های زیبا و کله گاوی ها، برج های نقطه ای، استفاده از قوس های بزرگ و گیرا با نقش های برجسته بر روی آنها، استفاده از کتیبه ها، گلویی ها، هلال و قاب پنجره،  استفاده از تاج های بزرگ در مرکز و بالای ساختمان و… المان هایی هستند که در معماری رومی کاربرد فراوان دارند.

سقف و ستون ها در سبک رومی اهمیت زیادی دارند چرا که با افزایش ارتفاع سقف و ستون ها عظمت و شکوه بنا بیشتر می شود. همچنین استفاده از ستون ها و سرستون های بزرگ برای ساختمان های مجلل مرسوم تر است.

استفاده از رنگ های روشن و پخته و با اصالت در طراحی این نوع نما بسیار مهم است و علاوه بر جذابیت، باعث درخشش و زیبایی آن می گردد. معمولا نورپردازی مناسب نیز از نگاه طراحان این سبک دور نمی ماند چرا که می تواند عظمت نما را بیشتر نمایان کند.

یکی از موارد مهم طراحی نمای کلاسیک ایجاد تقارن، توازن و هماهنگی بین اجزای آن می باشد که دانش و تجربه در زمینه طراحی نما در این زمینه حرف اول را می زند و به کار اصالت می دهد وگرنه تنها با کنار هم چیدن المان های پرکاربرد این سبک نمی توان به یک نمای زیبا رسید.

در طراحی نمای رومی بیشتر از سنگ های گران قیمت استفاده می کنند و سنگ‌ تراورتن، مرمر و گرانیت از جمله سنگ های پر استفاده در اجرای این نوع نما می باشد که به نمای رومی سنگی شناخته می شود. برخی طراحان و نماکاران برای کاهش  هزینه ها، از سیمان سفید به جای سنگ استفاده می کنند که به نمای رومی سیمانی معروف است و بیشتر برای ساختمان های ویلایی به کار برده می شود.

با توجه به اینکه اجزا و ابزارهای به کار رفته در نمای رومی طرح های خاص خود را دارند اکثر آنها به صورت قطعات پیش ساخته، تهیه و روی بدنه نما نصب می‌شوند.

علاوه بر این استفاده از بتن الیاف شیشه به جای سنگ نیز مرسوم است چرا که به راحتی با فرم های دلخواه قالب گیری شده و هزینه آن از تراشیدن سنگ کمتر است.

دلایل رواج نمای رومی

نمای رومی در نگاه اول زیباست و وقتی اصولی، هنرمندانه و همخوان با بناهای اطراف طراحی شود، زیبایی آن بیشتر نمایان می شود. همچنین این نما به دلیل کاربرد کم در ابتدای کار، متفاوت و خاص تر به نظر می رسید و بیشتر به چشم می آمد و افرادی که به دنبال نماهای متفاوت بودند به سمت آن جذب شدند.

تغییر سبک زندگی مردم و رواج تجمل گرایی دلیل دیگری برای تمایل مردم و پیمانکاران به اجرای نمای رومی بوده است تا جایی که برخی جامعه شناسان معتقدند گسترش نمای کلاسیک پاسخی به نیاز سندروم کاخ نشینی برخی ایرانیان بوده است. بر این اساس گفته می شود هر چه تزئینات و جزئیات نما، طراحی داخلی و خارجی ساختمان بیشتر باشد نشانه تمایل مالکان آن به تجمل گرایی است.

ریشه این مسئله به زمانی بر می گردد که ساختمان های کلاسیک رومی با قیمت های بالایی در شهرهای مختلف فروخته می شد و به همین خاطر برخی ثروتمندان به ساخت نماهای کلاسیک روی آوردند و نمای رومی تبدیل به نمادی برای قشر مرفه جامعه شد. این روند اما به این قشر محدود نماند و با کاهش قیمت، بخش هایی از قشر متوسط جامعه نیز به سمت این نما گرایش پیدا کردند.

از سوی دیگر افزایش کشف معادن و تولید سنگ باعث کاهش قیمت سنگ نما رومی در بازار شد و با عرضه بیشتر مصالح و ابزارهای مورد نیاز این نما و کاهش قیمت آنها، اقبال مردم بخصوص قشر متوسط به نمای رومی بیشتر شد.