توسعه ناتو، مشکل اصلی بحران اوکراین
آیتالله خامنهای در دیدار با قاسم ژومارت توکایف، رئیسجمهور قزاقستان درباره اوکراین گفت: مشکل اصلی در مورد اوکراین این است که غرب به دنبال توسعه ناتو است و آنها از گسترش نفوذ خود در همه جا تردید نخواهند کرد. وی گفت: «مسائل باید به دقت رصد و هشدار داده شوند، زیرا آمریکاییها و غربیها با یکدیگر همکاری میکنند تا حوزه نفوذ خود را در بخشهای مختلف جهان از جمله شرق و غرب آسیا گسترش دهند و به استقلال و حاکمیت ملتها دست یابند.» ” 1401/03/29
پس از پایان جنگ جهانی دوم، ایالات متحده و اروپا در 4 آوریل 1949 سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را امضا کردند و به تهدید کمونیسم پاسخ دادند. در مقابل، اتحاد جماهیر شوروی پیمان ورشو را با مشارکت کشورهای بلوک شرق امضا کرد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و فروپاشی پیمان ورشو، ناتو دچار نوعی بحران هویت شد و این سوال مطرح شد که آیا واقعاً پس از فروپاشی شوروی، سازمانی در برابر تهدید کمونیسم ایجاد خواهد شد. اتحاد. اتصال. برای مقابله با بحران هویت، رهبران ناتو تهدیدهای جدیدی از جمله مبارزه با تروریسم، مبارزه با بنیادگرایی اسلامی و عدم اشاعه سلاح های کشتار جمعی را برای استراتژی های جدید این سازمان و دلیل بقای آن معرفی کرده اند.
این کشورها خاورمیانه را با مشکلاتی مانند تروریسم، ناهنجاری های زیست محیطی، اشاعه تسلیحات هسته ای، فقر، نقض حقوق بشر و آسیب های اجتماعی می بینند و برای رسیدگی به این مسائل به سمت شرق حرکت می کنند. دلایل اصلی این مشکلات عدم تمایل آمریکا و کشورهای غربی به اجرای تعهدات بین المللی خود و تفسیر گزینشی و غیر متعارف اعضای ناتو از موضوعاتی مانند تروریسم و حقوق بشر بود.
از سوی دیگر، تحولاتی مانند فروریختن دیوار برلین و ورود دولت جدید آلمان به ناتو، مخالفت شدید شوروی را برانگیخت، تا جایی که جیمز بیکر، وزیر امور خارجه آمریکا، در فوریه 1990 به رهبران شوروی اطمینان داد که ناتو. “اینچ”. به سمت شرق گسترش نخواهد یافت.» میخائیل گورباچف، رئیس جمهور وقت اتحاد جماهیر شوروی، اتحاد دو آلمان را با همان قول و با اعتماد آمریکا به رسمیت شناخت.
دیری نگذشت که دولت های غربی وعده های لهستان مبنی بر پذیرش درخواست های عضویت لهستان، مجارستان، جمهوری چک و لیتوانی را زیر پا گذاشتند. این اقدامی بود که با مخالفت شوروی روبرو شد. بوریس یلتسین، دیمیتری مدودف و گورباچف نیز از تصمیم ناتو ابراز نارضایتی کردند و یلتسین، اولین رئیس جمهور روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در کنفرانس خبری مشترک با بیل کلینتون در هلسینکی گفت: «ما معتقدیم که «پیشرفت ناتو به سمت شرق است. یک اشتباه، این یک اشتباه بزرگ است.” با این حال، در اجلاس سران مادرید در سال 1997، ناتو برای گسترش نفوذ خود به شرق، عضویت لهستان، مجارستان و جمهوری چک را پذیرفت.
در پی این تحولات، اسلواکی، اسلوونی، استونی، لتونی، لیتوانی، رومانی و بلغارستان به عضویت ناتو درآمدند. سپس با رویکرد یکجانبه آمریکا و ادامه گسترش ناتو، مداخله نظامی اعضای این سازمان در افغانستان، عراق، سوریه و لیبی، فروش تسلیحات و ایجاد پایگاه های نظامی در برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس، گسترش سریع ناتو به شرق را به دنبال داشت. با نزدیک شدن ناتو به اوکراین و گرجستان، تنش بین ایالات متحده و روسیه افزایش یافت و مسکو مجبور شد واکنش جدی نشان دهد.
در نیمه دوم فوریه 2014، با دخالت آشکار آمریکا و اروپا، انقلابی رنگارنگ در اوکراین رخ داد و به پیروزی ویکتور یوشچنکو، از چهره های طرفدار غرب انجامید. در پاسخ، روسیه برای محافظت از شهروندان روسیه نیروهایی را به اوکراین فرستاد. در نتیجه این تحولات، جزیره کریمه پس از همه پرسی در 16 مارس 2014 به روسیه ضمیمه شد. اعمال تحریم های سنگین غرب علیه روسیه منجر به الحاق کریمه به روسیه و تقویت نیروهای روسیه در امتداد مرزهای اوکراین شد و به آژانس های اطلاعاتی اروپایی و آمریکایی قول داد که روسیه به اوکراین حمله کند.
از آنجایی که ناتو به وعده های سال 1997 خود عمل نکرد، به حرکتی کاملا تحریک آمیز برای پذیرش اوکراین به عضویت ادامه داد. دستیابی به این هدف به معنای استقرار نیروها و تجهیزات نظامی در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در نزدیکی مرز روسیه و بی توجهی به نگرانی های امنیتی مسکو بود. تصمیمی که در 24 فوریه 2022 باعث جنگ بین روسیه و اوکراین شد.
اقدامات تحریک آمیز ناتو در کشورهای مختلف، به ویژه در بحران اوکراین، نشان می دهد که حرکت ناتو به سمت شرق نه تنها امنیت روسیه را تهدید می کند، بلکه تهدیدات جدیدی را برای آسیای مرکزی، قفقاز و غرب آسیا ایجاد می کند و توسعه آنها را مانعی اقتصادی می کند.
بیانات مهم مقام معظم رهبری در دیدار با رئیس جمهور قزاقستان نیز به همین موضوع مربوط می شود و به همین دلیل کشورهای منطقه باید یکپارچه و با برنامه ریزی دقیق و با در نظر گرفتن ریشه بحران اوکراین وارد عمل شوند و زمینه را فراهم کنند. راهی برای ناتو از رفتن به شرق
* منتشر شده در پایگاه داده KHAMENEI.IR