نقاط ناامن کمرنگ یا پررنگ؟

به گزارش شیمیشی، این روزنامه جام جم او نوشت: «این ابتدا یک تصادف بود و بعد بارها و بارها تبدیل به یک عادت رایج شد. با این حال، این تصاویر همچنان مخاطبان زیادی دارند. اما نکته جالبی در یکی از این ویدیوها وجود دارد که از چشم کاربران دور نیست؛ از آنجایی که صحنه های سرقت در آن ویدئو منتشر شده بود، همه فقط در سه روز از یک دوربین ضبط شد. این بدان معناست که تنها در سه روز، سه ویدیو از تلفن همراه در یک مکان ضبط شده است. این نکته چند روز پس از سخنان رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران اعلام شد.

نرگس مدنی پور گفت: 26 هزار نقطه حفاظت نشده و ناایمن در تهران شناسایی شده است. این ادعا به سرعت با واکنش پلیس پایتخت مواجه شد و پلیس پایتخت آن را کذب خواند و گفت: چنین چیزی وجود ندارد و من نمی دانم این رقم از کجا آمده است. پلیس تهران گفت: نقطه ناامنی در پایتخت وجود ندارد. هم شناسایی 26 هزار نقطه ناامنی عجیب است و هم اینکه ادعا کنیم در تهران نقطه ناامنی وجود نداشته است. این جنجال البته چند روزی ادامه داشت تا اینکه روز گذشته یکی از اعضای شورای شهر کوتاهی مواضع خود را کوتاه کرد و اظهارات خود درباره تعریف 26 هزار نقطه ناامن تهران را «تفاهم» توصیف کرد. جدای از این جنجال ها که البته چندان مورد توجه شهروندان قرار نگرفت، سوالاتی پیرامون این موضوع مطرح شد. از همه مهمتر این تعریف از «مناطق شهری ناامن یا محافظت نشده» توسط نهادهای مختلف. تعریفی که تفاوت 26000 امتیازی را در آمار ایجاد می کند؟ مهمتر از پاسخ به این سوال، اما باید بدانیم طراحی فضاهای شهری چه تاثیری در ایجاد حس ناامنی برای شهروندان دارد؟

چند نقطه ناامن در تهران وجود دارد؟

صحبت از تعداد مناطق شهری فقیر کمک چندانی به گزارش نمی کند، اما تفاوت آشکار در آمارهای موجود، تعاریف متفاوت از یک مشکل را تایید می کند. یکی از اعضای شورای شهر تهران به شناسایی 26 هزار منطقه حفاظت نشده اشاره کرد. در تخصص یکی از اعضای شورای شهر می توان نمونه های متعددی از تعریف آنها از مناطق ناامن را یافت. نرگسه مدنی پور از «مکان های کم نور»، «پروژه های عمرانی نیمه متروکه» و البته «ارتفاع درختان» یاد می کند. بر اساس آمار اعلام شده از سوی شورای شهر تهران، قطع نشدن جعبه ها در سطح شهر نیز جزو مکان های ناامن محسوب می شود. اما هیچ استدلالی از سوی پلیس مبنی بر نبود مکان ناامن وجود ندارد اما طبق آمار پلیس با توجه به خشونت های ثبت شده در سال 87 حدود 108 نقطه به عنوان مکان های کثیف و مجرمانه وجود دارد که به گفته نیروی انتظامی جالب است. بود.

اکنون نیز پس از آنکه وزارت نیرو در زمستان سال گذشته به دلیل برق رسانی به منازل تصمیم گرفت راه ها را ببندد، پلیس رسما از افزایش خشونت و سرقت در این مدت خبر داده بود. گزارش های پلیس راهور نیز مرگ 26 شهروند تهرانی در جریان انسداد جاده را تایید کرد. موضوع ایمنی هواپیما نیز هفته هاست سوژه رسانه ها شده است. برخی نوشتند که قرار دادن بیلبوردهای شهرداری در دو طرف پله ها، این ساختمان شهری را به نوعی «تونل وحشت» تبدیل کرده و البته قربانیان اصلی آن زنان هستند. هرچند این موضوع بازتاب گسترده ای در رسانه ها داشت و واکنش نشان داد اما به مرور زمان این موضوع از سوی شهرداری مسکوت ماند و تحقیقات در این باره آغاز شد. گفتنی است هفته گذشته آمار جدیدی از سوی مشاور شهردار تهران در امور بانوان منتشر شد که حاکی از وجود «حدود 2000 نقطه ناامن» در تهران است. آماری که مریم اردبیلی مدعی است «نقشه کلی این نقاط» را هم دارد.

شکاف رفاهی در برنامه ریزی شهری

پس از یکسان سازی تعریف این نکات مهم ترین نکته درک دلایل وقوع این نکات است. به نقش مناطق حفاظت نشده در بروز خشونت و جرم در کار جرم شناسان، شهرسازان، جامعه شناسان، روان شناسان و به ویژه روان شناسان محیطی با دو رویکرد متفاوت توجه شده است. رویکرد اول که تاکید بیشتری بر محیط کالبدی دارد، اغلب توسط شهرسازان و معماران مطرح می شود و رویکرد دوم که محیط اجتماعی و ویژگی های اجتماعی مکان ها را مهم می داند، توسط جامعه شناسان و روان شناسان ارائه می شود.

مهرداد مال عزیز به عنوان کارشناس شهری از آن دسته افرادی است که شهرسازی را نقش اساسی در ایجاد مکان های ناایمن ایفا می کند. او که طراح پارک آب و آتش تهران است، معتقد است که دلایل وجود مکان‌های ناایمن در نگاه شهرسازی ایران اولیه نیست. وی می گوید: بر اساس طرح جامع شهر تهران، 30 درصد فضاهایی که ساخته شده باید برای رفاه حال شهروندان باشد. در حالی که در شهر تهران این نرخ به سختی به 10 درصد می رسد.

وی دلیل این امر را مشکلات اقتصادی و بی توجهی مدیریت شهری می داند و می گوید: مردم به دلیل محدودیت های موجود به جای ساختن، مکان های مرتفع، پیاده رو، فرهنگسرا و … می سازند.

علاوه بر این دیدگاه کارشناسان حقوقی نیز وجود دارند. برخی از آنها بر این باورند که علت ساخت برخی از این مکان ها خارج از حوزه شهرسازی بوده و پیامدهای دیگری در پی دارد. محمدصادق روزبهانی معتقد است «به دلیل رشد یا وسعت شهر و نبود کنترل‌های فیزیکی و اجتماعی مناسب، طبیعتاً مکان‌هایی وجود دارد که فعالیت‌های غیرقانونی بر خلاف هنجارهای اجتماعی انجام می‌شود».

منطقه حفاظت نشده شهری چیست؟

یکی از موضوعاتی که در دهه های اخیر مورد توجه برنامه ریزان شهری، جامعه شناسان و روان شناسان محیطی قرار گرفته است، مناطق حفاظت نشده شهری است. می توان گفت میزان خشونت در هر منطقه شهری وجود دارد، اما خشونت به صورت تصادفی در شهر توزیع نمی شود. از آنجا که مناطق ناامن یا محافظت نشده نامیده می شوند، مکانی که در آن انواع خشونت انجام می شود. خشونت و جنایت در حالی که در محله های دیگر کاهش می یابد.

فضای حفاظت نشده عنوانی است که کارشناسان شهری به مناطقی می دهند که زمینه مناسبی برای وقوع جرم دارند. تعریف کارشناس شهری مهرداد مال عزیز نیز در همین زمینه است. وی معتقد است که به دلیل ترکیب خیابان ها و نحوه اجرای آن در خیابان های شهر، برخی از آنها به مکان های بدون حفاظ تبدیل شده و به جای خدمت رسانی به شهروندان، فضای رعب و وحشت ایجاد کرده اند: «در جامعه، احتمال جنایت و خشونت بیشتر است.»

از نظر پلیس این تعریف یکسان است. مدیرعامل شرکت دفاعی و امنیتی محمدصادق روزبهانی درباره مناطقی که سرقت و کیف در آنها بیشتر است، گفت: مناطقی که سارقان راه فرار بیشتری دارند، مناطقی است که سرقت بیشتر است. علاوه بر این، نور کم نگهبانان و وجود ساختمان های نیمه کاره، بستر مناسبی را برای اختفای این افراد ایجاد کرده است.

آن طور که او می گوید، این مناطق در سال های اخیر برجسته تر شده اند.

رابطه مکان و کاهش جرم

اما رویکرد دیگری نیز وجود دارد. رویکردی که با رابطه بین ساخت فیزیکی شهر و نظام اخلاقی متفاوت است. رویکردی که بیش از حد مورد تاکید برنامه ریزان و معماران، روانشناسان شهری و محیطی و جامعه شناسان است. آنها بر این باورند که عوامل غیر ساختاری فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در تفسیر روابط و پدیده های اجتماعی، در وقوع خشونت و جنایت دخیل هستند. این کارشناسان می گویند افزایش ناآگاهی و ناآشنایی شهروندان از محل سکونت در کنار رشد و توسعه بی رویه شهرها در تامین ناامنی نقش دارد.

مجید صفارنیا روانشناس شهری از جمله افرادی است که معتقد است عشق به مکان و میدان علاوه بر شهرسازی می تواند در کاهش جرم و جنایت و خشونت نقش داشته باشد. او این موضوع را تحت عنوان نظریه «اتصال به مکان» توضیح می دهد: «وقتی انسان محل سکونت خود را دوست داشته باشد، نه در آن محله و خیابان زباله می ریزد و نه در آنجا جرمی مرتکب می شود. اما این با تغییرات مداوم ساکنان ساکت همراه است و آن محله از هویت مستقل خود تهی می شود. به همین دلیل دیگر کشور مخالف نیست و زمینه جرم و جنایت ایجاد می شود.»

این روانشناس شهری بر این باور است که ارتباط با یک مکان باعث ایجاد ارتباط موثر و پایدار با مکان هایی می شود که افراد از آن استفاده می کنند و در آنجا احساس راحتی و آرامش بیشتری می کنند. این موضوع در نتیجه تحقیقات و مطالعات انجام شده در این زمینه دیده می شود. به عنوان مثال، حسن سجادزاده، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان، در پژوهشی که در سال 92 منتشر شد، معتقد است که بین مکان و هویت رابطه مستقیمی وجود دارد که می تواند در طراحی میدان ها نقش داشته باشد. . . وی نوشت: عوامل مهم مرتبط با مکان از جمله وجود مقبره بوعلی با معماری باشکوه آن در مرکز میدان، امکان دسترسی مناسب از میدان، وجود عوامل محیطی و عناصری مانند درختان و فضای سبز در میدان، مناطق تجاری و “زندگی روزمره اطراف میدان، موقعیت مناسب میدان در محدوده مرکز شهر، نماهای ذهنی و عینی از میدان.”

از نور تا کم نور، نمونه هایی از مکان های ناامن

بررسی های انجام شده توسط پلیس به گفته اعضای شورای شهر تهران و پلیس پایتخت و به گفته کارشناسان شهری و جامعه شناسان نمونه هایی از مناطق ناایمن شهری تلقی می شود. تناسب این واژه ها نشان می دهد که مهمترین مصادیق وجود این مکان ها را باید به وجود بقایای شهری، رها شدن ساختمان های نیمه کاره و پروژه های نیمه کاره، نبود نور خیابان و روشنایی کافی، وجود آب مربوط کرد. . یا نقاط خروجی، مرزها و کمبود ساختمان. .

مهرداد مال عزیز معتقد است نگرش تهران به شهرهای بزرگ در این زمینه خوب نیست. وی گفت: تجربه جهانی نشان می دهد که علاوه بر ساختن فضاهای شهری بهتر در تهران، فضاهای شهری ساخته شده را نیز تخریب کرده ایم.

منظور از این تخصص شهری این است که نه تنها برای بهبود مکان های ناایمن تلاش نکرده ایم، بلکه ناآگاهانه در افزایش این مکان ها نیز نقش داشته ایم. واضح است که فضاهای شهری ضعیف نیز عامل مهمی در کاهش کیفیت زندگی شهری است. فضاهای شهری به طرق مختلف باعث ایجاد خشونت و ترس از خشونت می شود. برخی از مناطق شهری اجازه خشونت را نمی دهند، اما برخی دیگر اجازه می دهند و فرصت های زیادی برای خشونت فراهم می کنند.

محمدصادق روزبهانی «خیابان‌های کوهستانی، مکان‌های بدون هوشیاری پلیس، مکان‌های ویران‌شده و متروکه، خیابان‌ها و کوچه‌های تاریک و خلوت، خانه‌های خالی، مکان‌هایی با سابقه خشونت و بالاخره چیزهایی که قبلاً تخریب شده‌اند». ممکن است منجر به خشونت و جنایت شود.

املاک در مناطق شهری بدون حفاظت یافت می شود

مطالعه جدیدی در مورد سایت‌های پدافند شهری انجام نشده و یا نتایج آن در دسترس نیست، اما مطالعه‌ای با عنوان «مکان‌های پدافند شهری و خشونت» توسط علیرضا محسنی تبریزی، دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، دانشگاه تهران تهران. زمستان 1390. امکانات بررسی شده در این پژوهش با توجه به انواع خشونت و با توجه به اهداف تحقیق و دسترسی و کمبود زمان 12 فضای عمومی شهری از 1080 فضای عمومی شهری تهران، کثیف یا مجرمانه است. در بخشی از این تحقیق جدولی وجود دارد که نشان می دهد اکثر مکان ها بر حسب نوع خشونت عموماً دارای ویژگی های مشترک هستند اما در برخی موارد تفاوت هایی نیز وجود دارد. وجود نور و روشنایی کافی و عدم ضخیم شدن ساختمان ها از ویژگی هایی است که فضاهای کیسه دار را از سایر فضاها متمایز می کند. عدم اتصال به فضاهای قابل رویت، وجود نقاط شیب دار یا مرتفع، وجود حد و مرز مشخص و عدم وجود ساختمان نیز از ویژگی های متفاوت فضاهای متضاد و متضاد با فضاهای دیگر است. تراز و گسترش نیز ویژگی های متفاوت مکان های شکست خورده از مکان های دیگر است. نتایج این مطالعه در سال 1990 در مجله Applied Sociology منتشر شد.

انتهای پیام/