نحوه شیرازه زدن در تابلو فرش
شیرازه بافی قالی یا فرش یکی از کارهای جانبی و تخصصی فرش بافی می باشد که همیشه نشانه توجه دوستداران این میدان بوده است. یکی از نکته‌هایی که در میان قالی های دستباف و ماشینی مشترک می باشد شیرازه بافی یا شیرازه زنی می باشد که بی‌گمان روش انجام آن در این دو گونه فرش با هم دوگانگی‌هایی دارند. در ادامه با اصفهان فرش همراه باشید و از آموزش شیرازه بافی استفاده نمایید. ما در این نوشتار از فرش فراهان قصد داریم در آغاز کار به شناخت کامل اینکه شیرازه فرش چیست و چه ارزشی در بافت فرش دارد بپردازیم و در دنباله نیز به بررسی گونه‌های شیرازه بافی و روش به کارگیری آن در فرش های دستباف و ماشینی بپردازیم. با همراه باشید.
شناخت شیرازه فرش
شیرازه فرش از دید کارشناسی به معنای به کارگیری 3 تا 5 تار هم رنگ در کناره فرش که گرد 2 تا 6 شماره چله کنار فرش پیچیده می شود. ولی اگر بخواهیم این سخن را به گونه ساده‌تر و پذیرا برای شما بیان کنیم باید گفت شیرازه فرش یعنی:
کناره‌های طولی فرش، اگر به کناره‌های فرش‌های منزلتان نگاهی بیندازید آن را مشاهده خواهید کرد، به درستی دوختی که به کناره فرش وصل می شود و به وسیله یک نخ کلفت و یک سوزن ویژه در کناره طولی فرش زده می شود.
نخ شیرازه بافی
نوع رنگ نخ به کار برده شده در شیرازه می تواند بسته به پسند صاحب فرش و یا با آگاهی به رنگ چارچوب زمینه فرش متغیر باشد. شیرازه فرش را با نام های لبه فرش و کنار پیچ می شناسند.نخ شیراز نیز نوعی نخ بافندگی مشابه است و به دلیل زیبایی و ظرافت کار بهتر است از رنگی تمیز و یکدست در کناره های فرش استفاده شود.
در فرش بافی پیشین و مخصوصاً فرش هایی که در روستاها و عشایر بافته می‌شد، کنار پیچ به گونه نواری به پهنای دو تا چهار سانتیمتر می رسید که امروزه یک‌گونه آراسته تری به خود پیدا کرده و اصولاً به گونه لوله ای و کاملاً گرد می باشد. پس از شناخت و شناسایی اینکه شیرازه فرش چیست؟ به سراغ پاسخ به این پرسش می رویم که دقیقاً سود ها و ویژگی بکارگیری شیرازه در فرش چه نکته‌هایی می باشد؟
مزایای شیرازه فرش دستباف چیست؟
همه کار آزمودگان این سخن را اتفاق نظر دارند که بودن شیرازه فرش امری ضروری می باشد ولی مگر شیرازه چه ویژگی‌هایی دارد که آنچنان بودن آن در بافت فرش ارزش دارد؟ ما در اینجا 4 نشانه امتیاز شیرازه زنی را برای شما بیان خواهیم کرد:
- نخستین موضوع به گونه برش زیبایی کار می باشد. خیلی از رفوگران و بافندگان فرش دارای سلیقه بالایی می باشند و طرح های زیبایی را در کناره طولی فرش پیاده کنید و با زدن شیرازه های جذاب، زیبایی ویژه‌ای به فرش می دهند.
- شیرازه زنی باعث برپایی استواری سوی راست و چپ فرش می باشد؛ در ساختار فرش شما پرزها و تارهایی را دیدن می کنید که با جا گرفتن در کنار یکدیگر باعث آفرینش فرش می شوند، اکنون این تارهای کناری چله چنانچه مهار نشوند، با گذشت زمان از بافت طولی فرش جدا می شوند و باعث کاهش کناره های فرش می شوند. نقش و عملی که بر عهده شیرازه زنی است.
- به گونه بسیار همه جا و در هر محصولی بودن آراستگی بسیار حائز اهمیت میباشد، فرش که یک نشانه هنری می باشد این موضوع در آن ارزش دوچندانی دارد، کاری که شیرازه زدن با کناره های فرش میکند آراستگی و ظرافت بخشیدن به آن می باشد.
- پوشاندن سر پودهای کنار فرش به عنوان آخرین گزینه ای است که نیاز است درباره سودهای شیرازه زنی به آن اشاره شود.
انواع شیرازه فرش
به گونه کلی دو روش اصلی و یک روش جانبی برای انجام شیرازه زنی وجود دارد؛ شیرازه پیوسته ، جدا شده و حصیری که برای انجام آن شما نیاز به خامه درخور با رنگ قالی، سوزن و نخ چرم دوزی دارید.
الف) شیرازه پیوسته
آموزش این روش شیرازه فرش نیاز به دانستن مراحل بافت فرش می باشد و در فرش های دستباف استفاده می شود، هنگامی که شما برابر نقشه فرش دستباف پیش می روید، هم راستا و همزمان با بافت از گلوله کوچکی از خامه هم رنگ با نوشتار اصلی فرش استفاده می کنید. روش بافت شیرازه پیوسته به این گونه است که، گلوله های از پیش آماده شده برابر بخش قبل را در دو سوی فرش نصب می کنید، سر نخ گلوله ها را به 3 یا 5 رشته تار (بر حسب اندازه و ظرافت فرش) که از پیش در گام چله کشی برای شیرازه زنی در طرفین چله ها در نظر گرفته شده گره میزنید.
کافیست شما دقیقاً پس از هر نوبت پود دادن این گلوله ها را از تارهای شیرازه عبور بدهید و همراه با سر پودها به گونه لوله ای پیچانده و بکشید، نکته ای که نیاز است در این بخش رعایت کنید کشیدن محکم گلوله های می باشد و اینکه نیاز است همه این مراحل را در همه رج ها تکرار کنید.
تابلو فرش در واقع فرشی است که در ابعاد کوچک‌تر بافته می‌شود، این کالای باارزش و هنری جنبه تزیینی دارد، مانند تابلو روی دیوار نصب می‌شود و جلوه‌ی بی‌بدیلی به محیط می‌دهد. گرچه تابلو فرش‌های اصیل همگی دستباف هستند و از مصادیق هنر فاخر ایرانی به شمار می‌روند، اما امروزه تعداد زیادی از تابلو فرش‌های ماشینی در بازار عرضه می‌شود که طرفداران خود را نیز پیدا کرده‌اند، نظر به اینکه تابلو فرش دستباف جزو کالاهای لوکس به‌حساب می‌آید، می‌توان گفت هدیه‌ای ارزشمند و منحصربه‌فرد است.
مزایا و معایب شیرازه پیوسته
موضوعی که نیاز است درباره شیرازه فرش پیوسته رعایت کنید این می باشد که اگر شما دارای تردستی بالایی درشیرازه زنی می باشید به گونه بریدن روش پیوسته بهترین گزینه برای کار شما می باشد و سر انجام بسیار ویژه ای را برای شما دارد که پر اهمیت ترین آنها به شرح زیر است. پیشنهاد میکنیم مطلب سایت ما با عنوان را نیز مطالعه فرمایید.
هم راستا با بافت پیش می رود و پس از پایان فرش نیاز به شیرازه زنی جداشده نیست.
- استحکام زیادی را به همراه دارد.
- کناره‌های کار پاکیزه و مرتب دیده می شود.
نکته ای که در آغاز این بخش برای شما بیان کردیم بسیار با ارزش می باشد و در صورت عدم رعایت آن شما با دشواری‌ها و کاستی‌هایی همراه می شوید:
- زمان گیر بودن
- در صورت نداشتن تردستی باعث جمع شدگی فرش می شود.
- در صورت نداشتن تردستی یکدست و زیبا دیده نمی شود.
ب) شیرازه جدا شده
در آموزش شیرازه فرش جداشده که یک کار کارشناسانه و کم و بیش جدا از فرش بافی می باشد موضوعی که بسیار خود نمایی می کند اطمینان خاطر در درستی کار و نبود خرابی می باشد.
در این روش پس ازآنکه بافت فرش به پایان رسید، نوبت به انجام شیرازه زنی می باشد. روش کار به این گونه می باشد که سر پودها پس از هر رج بافت از گرد چله های شیرازه هر دو سوی فرش گذشته و به میان فرش بر می گردد.
پس از تکرار چندین رج کم و بیش 5 سانتیمتر سر یکی از پودها را به گرد راست رو یا تسمه پیچیده و به میان فرش بر می‌گردانید و این کار را به گونه همیشگی تا پایان بافت فرش تکرار می شود.
اکنون نوبت به انجام کار شیرازه بافی میباشد؛ سر پودهایی را که به راست روها بسته شده را برش می زنند و شیرازه درخور با نوشتار و ظرافت فرش به گونه جداگانه آماده می شود و به وسیله سوزن به کناره های فرش دوخته می شود.
برتری‌ها و کاستی‌های شیرازه جدا شده
در شیرازه زنی جداشده می توان گفت شما از یک روش مطمئن استفاده خواهید کرد که کم و بیش هیچگونه کمبود و مشکلی در آن وجود ندارد، ولی نکته ای که باید در این روش به آن دقت کنید این موضوع است که درسته شما با فواید گوناگونی روبه‌رو هستید ولی چگونگی این روش کار به گونه قطع به هیچگونه به روش پیوسته نخواهید رسید. در دنباله برتری‌های این روش را برای شما به گونه تیتروار معرفی می کنیم:
- استواری بالا
- پاکیزه و یکدست
- اگر فرش کجی داشته باشد در این روش می شود تا اندازه ای رفع کرد.
ج) شیرازه بافی حصیری
شیرازه فرش حصیری که بسیاری از مردم آن را همچون یک روش جدا قلمداد نمی کنند و به نوعی آن را بخشی از روش شیرزاه زنی جداشده به حساب می آورند شما باید برای انجام آن به این گونه عمل کنید که:
در آغاز کار نیاز است از پیش شیرازه درخور را آماده نمایید و سپس مانند روش شیرازه دوزی جداشده آن را به فرش خود دوخت بزنید.
این روش شیرازه زدن بیشتر برای فرش های روستایی، عشایری و به‌ویژه قشقایی به کار می رود و در موارد دیگر کاربرد زیادی ندارد.
سنجش شیرازه فرش دستباف و ماشینی
نخستین موضوعی که نیاز است درباره شیرازه فرش چه ماشینی باشد و چه دستباف بیان کرد این است که تفاوتی ندارد که فرش شما چه مدلی باشد، همه فرش ها نیازمند به شیرازه زنی می باشند.
ولی در شیرازه فرش دستباف این کار اصولاً به گونه جدا شده و بدست رفوگر و دست زده می شود در حالی که درباره فرش های ماشینی این کار با دستگاه های مخصوصی انجام می گیرد که به آنها دستگاه های سردوز گفته می شود و به همین خاطر کار شیرازه بافی درباره فرش های ماشینی بنام سردوز نیز شناسایی می شود.
همانگونه که ممکن است حدس زده باشید از آنجایی که در فرش های ماشینی شیرازه زنی به وسیله دستگاه ها انجام می شود بالطبع شتاب و زمان انجام کار بسیار تند تر میباشد و همچنین قیمت آن نیز کمتر می شود، ولی درباره فرش های دستباف این کار بشیرازه پیچی فرش چیست؟ چرا باید را شیرازه بزنیم؟ چجوری میتونیم شیرازه بزنیم؟ اگر ذهن شما هم درگیر این سوالات هست باید بهتون بگم که جای درست آمده اید
در این مقاله میخواهیم به آموزش شیرازه زنی فرش دستباف بپردازیم و مزایا و معایب آن را باهم بررسی کنیم. اگر شما هم بدنبال شیرازه زنی هستید بهتون پیشنهاد میکنیم تا انتها این مقاله را مطالعه کنید.
شیرازه زنی فرش چیست؟
اگر به کناره های فرش های خانه تان دقت کرده باشید دوختی را مشاهده میکنید که به کناره فرش وصل شده است در اصل به این دوخت ها شیرازه هستند.
به پیچاندن نخ بافت به دور چند تار چله در کنار قالی همزمان با بافت و پس از اتمام فرش را شیرازه گفته می شود.
چرا باید فرش خود را شیرازه بزنیم؟
شیرازه باعث حفظ و استحکام کناره های قالی می شود و از ریزش گره ها و افتادگی کناره فرش جلوگیری می کند و همچنین باعث زیبایی و تمیز ماندن کناره های قالی می شود.
انواع شیرازه فرش چیست؟
شیرازه فرش به دو صورت انجام می شود یک هنگام بافت و دیگری بعد از اتمام بافت.
شیرازه متصل هنگام بافت و موازی با بافت، بافته می شود و به دور چند تار چله کناره های فرش بافته می شود. در این روش شما بعد از بافت هر رج از قالی نخ های شیرازه را به دور چند نخ چله می پیچید.
مزایا شیرازه متصل
- موازی با بافت پیش می رود و بعد از اتمام فرش نیاز به شیرازه زنی منفصل نیست
- از استحکام بالایی برخوردار است
- کناره های کار تمیز و مرتب دیده می شود.
معایب شیرازه متصل
- وقت گیر بودن
- در صورت نداشتن مهارت باعث جمع شدگی فرش می شود.
- در صورت نداشتن مهارت یکدست و زیبا دیده نمی شود.
شیرازه منفصل
این نوع شیراز بعد از اتمام کار بافت فرش انجام می شود بعد از اتمام بافت و بعد از پرداخت فرش جدا از دار قالی شیرازه به کناره های فرش دوخته می شود که به این نوع شیرازه منفصل گفته می شود.
در این روش بعد از هر رج بافت نیاز به هیچ کاری نیست و پودها به کناره های دار و یا به اندازه دو سانت از کناره های قالی آویزان می ماند و بعد از اتمام کار و پرداخت پودهای اضافی کناره های فرش قیچی و شیرازه زده می شود. این نوع شیرازه به کمک سوزن و نخ به کنارهای قالی دوخته می شود.