گفت وگوی دینی و تکنولوژی‌های جدید برای بهبود روابط انسانی

این سخنرانی در نشستی با موضوع «توسعه روابط انسانی در دوران پس از کرونری با الهام از آموزه های اسلام و مسیحیت» در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، ۱۴ اسفند ۱۳۹۲ با حضور دبیرکل شورای جهانی ایراد شد. کلیساها و رهبران ادیان توحیدی. خلاصه ای از سخنان او را در ادامه می خوانید:

ابتدا لازم می دانم از دست اندرکاران محترم و محترم سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و میهمانان محترم به ویژه جناب آقای ایان ساوکا تشکر کنم.(1) “به مجمع عمومی شورای جهانی کلیساها خوش آمدید. این شورا در حال حاضر یکی از مهم ترین نهادهای مذهبی است و از نظر افرادی که در آن شرکت می کنند یکی از مهم ترین هاست و داشتن یک سازمان جامع مهم است. مؤسسه سایه آن است. آشنایی نویسنده با آنها در دوران تصدی وی در واتیکان، این شورا و با این شورای مستقر در ژنو به او برمی گردد، بسیار امیدوارم که این همکاری ادامه یابد و قوی تر شود.

عنوانی که ارائه می شود «گفت و گوی دینی و حقایق جدید» است و بهتر است بگوییم «گفت و گوی دینی و فناوری های نو». من سعی خواهم کرد این را با توجه به نسل های جدیدی از فناوری که در سال های اخیر ظهور کرده اند توضیح دهم. این فناوری واقعا دنیای متفاوتی را ایجاد می کند که ویژگی های آن چندان مشخص نیست و به دلیل ناتوانی سیستم های قضایی در کنترل و رهگیری تحولات، رهبران دینی نیاز به درک درستی از ویژگی های این فناوری و آن دارند. نتیجه گیری اجازه دهید معتادان متوقف شوند و با هم فکر کنند و همکاری کنند.

این مدت ها یکی از خلاقانه ترین ایده های ویلی برانت بوده است(2) و کاردینال کازارولی(3) هر دو بنا به دلایل خود می خواستند با کشورهای پشت پرده آهنین مذاکره کنند و گفتند که تابوی «مخالفت با هر نوع رابطه» باید شکسته شود. ویلی برانت صدراعظم سابق آلمان غربی خواستار گفتگوی سیاسی شد و کازارولی معاون وزیر امور خارجه و بعدها وزیر امور خارجه و در نهایت واتیکان وربر راه را برای گفتگوی مذهبی و کلیسا هموار کرد. طرف را پیدا کرد و رفت. یکی از مهمترین دلایل این تحول نیز نگرش مثبت پیشوایان دینی بود. فروپاشی بلوک شرق و آشفتگی بر سر کلیسای کاتولیک و مسائل دیگر این گفت و گو را تسریع و تعمیق بخشیده است که ممکن است از سوی برخی مورد انتقاد برخی دیگر قرار گیرد، انتقادات همچنان ادامه دارد و نتیجه ای نمی بیند.

حامیان پرونده او تلاش کرده اند تا رونوشت واقعی این بیانیه را به صورت آنلاین در دسترس قرار دهند. باید به نیمه پر لیوان نگاه کرد و نیمه خالی، ارتباط و گفتگو با دیگران برای زندگی در دنیای جهانی لازم است. دنیایی که کارکردهای آن بسیار پیچیده و به هم پیوسته است. بدون شک این رابطه سخت و گاهی بسیار سخت است. زیرا هر گروه در شرایط کاملا متفاوتی زندگی می کند و این منجر به تفاوت در برداشت ها و انتظارات می شود.

انسان‌های امروزی و مجموعه‌های انسانی امروزی با آنچه قبلاً تصور می‌شد بسیار متفاوت است. در جایی که این گروه از یک مذهب نیستند نیز این موضوع صادق است. یک کاتولیک برزیلی یا کوبایی در موقعیتی متفاوت از یک کاتولیک کره ای یا سریلانکا با آلمانی و پرتغالی زندگی می کند.این تفاوت در مورد ارتدوکس اتیوپیایی یا آشوری یا اوکراینی یا روسی نیز صدق می کند.

حال چه کاری می توان انجام داد و چه مقدماتی برای موفقیت بیشتر فراهم خواهد شد. به دنیا آمدن چیز دیگری است. اگر کارنامه دهه های اخیر گفت وگوی دینی به صورت علمی، بی طرفانه و همدلانه بررسی شود، بسیاری از ابهامات و دلایل بسیاری برای شکست روشن می شود. با توجه به گسترش شورای جهانی کلیساها، آنها می توانند با دقت و دقت بیشتری نسبت به سایرین تفسیر کنند. به خصوص که در این مجلس کلیساهای مختلف جهان مسیحیت زیر چتر آن قرار دارند و مهم است که کلیساهایی با موقعیت های کاملاً متفاوت زیر چتر آن باشند.

با توجه به نکات فوق، در این سطح هیچ اشاره ای به اهمیت و ضرورت گفت و گوی دینی نشده است، در اینجا نویسنده می خواهد با تکیه بر تحقیقات و تجربیات خود در زمینه دیگری که بسیار مهمتر و ضروریتر است، توقف کند. واقعیت این است که ما با یک دنیای کاملاً جدید روبرو هستیم. این امر تا حد زیادی به دلیل پیشرفت قابل توجهی است که در زمینه جامعه ایجاد شده است، کلیساهای متنوع و متنوع دنیای مسیحیت زیر چتر آن قرار دارند و مهم است که در زیر این چتر کلیساهایی با موقعیت های کاملاً متفاوت وجود دارد.

با توجه به نکات فوق در مورد اهمیت و ضرورت گفتگوی دینی در این زمینه، کار دشواری نیست. در اینجا نویسنده می خواهد به حوزه دیگری بپردازد که بر اساس تحقیقات و تجربیاتش بسیار مهمتر و ضروریتر است.

واقعیت این است که ما با یک دنیای کاملاً جدید روبرو هستیم. این امر عمدتاً به دلیل پیشرفت‌های بزرگ در فناوری نانو و توانایی گرفتن انسان در اندازه‌گیری‌های مولکولی و حتی اتمی و همچنین فناوری‌های جدید در زمینه‌های الکترونیک، صنایع رایانه و دیجیتال، هوش مصنوعی و فناوری کوانتومی و همچنین توانایی انسان در فضا استفاده از عمق اقیانوس ها تجاوز به شدت محیط زیست، گیاهان، حیوانات و انسان ها را تحت تأثیر قرار می دهد و آزادی انسان را به دلیل کنترل مداوم دولت ها بر شهروندان خود به خطر می اندازد و اصولاً شرایطی را ایجاد می کند که به خوبی شناخته شده نیست. مشکلات ایجاد شده توسط فناوری های جدید.

با مشکلات زیست محیطی که تاکنون وجود داشته است متفاوت است. مشکلاتی مانند گرم شدن کره زمین، تخریب لایه لایه لایه لایه اوزون، افزایش نرخ دی اکسید کربن و سایر گازهای سمی در جو زمین، افزایش نیتروژن خاک و افزایش باران اسیدی به دلیل استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی، تجزیه مواد پتروشیمی و ناتوانی بسیاری از پتروشیمی ها و بالا آمدن آب دریا. سطح و کاهش آب شرب و امثال آن همگی از مشکلات زیست محیطی است که عامل اصلی آن افراد و دستاوردهای بی مسئولیتی و تمایلات مصرفی اوست. اما مشکلات جدید معمولا نوع دیگری دارند. زندگی در سطح زمین به دلیل چرخه های متنوعی است که وجود دارد. این چرخه ها لثه ها را تمیز کرده و عناصر مختلف را به حالت اولیه باز می گرداند. اما اگر تغییرات مهندسی ژنتیک در گیاهان یا حیوانات یا در میکروارگانیسم‌ها و ویروس‌ها در انسان اتفاق بیفتد، مشخص نیست که آیا این چرخه می‌تواند ادامه یابد یا حداقل به ظرفیت مورد نیاز. چون محصولات جدید نمی شناسند و نمی توانند روی آنها تاثیر بگذارند و کنش ها و واکنش های لازم را ایجاد کنند، البته مشکل خیلی فراتر می رود.

وقتی ماهیت یک محصول جدید شناخته نشده باشد، اتفاقات غیرمنتظره زیادی ممکن است رخ دهد. و اساساً می تواند طبیعت را از مسیری که میلیون ها سال است دور کند و اساساً مسیر را نابود کند. وقتی صحبت از هوش مصنوعی در فناوری های کنترلی و فناوری کوانتومی می شود، مشکل بسیار غیرقابل پیش بینی است. مشکل بزرگ این است که تفاوت زیادی بین این نوع پیشرفت ها و سیستم های حقوقی فعلی وجود دارد، زیرا فناوری جدید بدون نظارت در حال تکامل است و این نیز یک خطر بزرگ و رایج است. بسیار بعید است که سیستم های حقوقی بتوانند به سرعت خود را با شرایط و ضوابط جدید تطبیق دهند و بتوانند در برابر تخلفات اقدام کنند. حرکت می کند، می چرخد ​​و اساساً ریل را از بین می برد. وقتی صحبت از هوش مصنوعی و فناوری های کنترل با فناوری کوانتومی می شود، مشکل بسیار غیرقابل پیش بینی است. مشکل بزرگ این است که بین این نوع توسعه و نظام حقوقی فعلی تفاوت زیادی وجود دارد. بنابراین فناوری جدید بدون نظارت در حال پیشرفت است و این یک خطر بزرگ و رایج است. بسیار بعید است که سیستم های حقوقی به سرعت خود را با شرایط و ضوابط جدید وفق دهند و بتوانند تخلفات را مرتکب و رسیدگی کنند.

دین می تواند نقش مهمی در این امر داشته باشد. سازمان بهداشت جهانی در دهه های اخیر به ویژه در آفریقا از این واقعیت برای مبارزه با ایدز استفاده کرده است. با این حال، معیارهای جدیدی برای مشروعیت یا غیرقانونی بودن آنها وجود دارد. این امر برای دو دین اسلام و یهودیت که قوانین و مقررات متفاوتی دارند امکان پذیر است. برای دینی مانند مسیحیت که به عالی ترین ارزش ها به ویژه خلقت خدا و انسان معتقد است، این موضوع جای بحث دارد. شاید بر این اساس بود که برخی از شخصیت های مسیحی تخریب محیط زیست را گناهی نابخشودنی می دانستند. البته دین تنها زمانی می تواند افکار خود را مطرح کند که ابتدا مشکل و پیامدهای آن را بشناسد و برای این منظور نیاز به گفت و گوی جدی با کارشناسان دارد.

برای اینکه این کار با دقت انجام شود، گفتگو و همکاری برای درک و یافتن راه حل ها و به اشتراک گذاشتن تجربیات خود، تا جایی که ما می دانیم، البته ایران می تواند کشور بسیار بهتری باشد. شریک خوب و این نیز به دلیل گستردگی نظام فقهی شیعه و قوت و درستی مباحث اصولی ایشان است. در این موارد «اصول فقه» که بیشتر به «منطق فقه» معروف است، می تواند در این موارد بسیار راهگشا و تعیین کننده باشد. نگارنده بسیار امیدوار است که در این زمینه گفت وگویی بین علمای دینی و متخصصان فناوری های جدید و مسیحیان، یهودیان و زرتشتیان ما انجام شود. آژانس ارتباطات احتمالا بهترین مرکز برای ردیابی این ارتباطات است.

ارتباط:
1- ایوان سائوکا
2- ویلی برانت
3- آگوستینو کازارولی