کاربرد چوب در ساختمان
چرا در معماری و طراحی داخلی از چوب استفاده می‌شود؟
همان‌طور که گفته شد چوب یکی از مواد پر‌کاربرد در ساخت و طراحی خانه و دفاتر به حساب می‌آید. یکی از دلایل محبوبیت این ماده، امکان استفاده آسان و کاربرد گسترده آن در طراحی می‌باشد. علاوه بر‌آن، چوب مقاومت و دوام زیادی داشته و در عین حال زیبایی و جلوه ویژه‌ای را نیز خلق می‌کند بعنوان مثال انواع قاب چوبی زیبایی بسیاری زیادی به محیط میبخشد.
همچنین چوب از جمله مواد کم خطر محسوب می‌شود، به همین دلیل در هنگام وقوع زلزله خطر کمتری برای اهالی آن خانه دارد.
از چه نوع چوب‌هایی میتوان در معماری و طراحی داخلی استفاده کرد؟
۱. چوب سخت اش (Ash)
اش چوب سخت و برگریز است که یک الوار کم‌رنگ زیبا با دانه‌ای شبیه بلوط تولید می‌کند. همه‌کاره، مقاوم در برابر ضربه و بدون بو، به طور گسترده‌ای برای مبلمان و اشیا استفاده می‌شود.
معمار R2 Studio از چوب جامد برای ایجاد یک پله با یک تخته سه لایه سوراخ‌دار در یک ساختمان داخلی لندن استفاده کرد در‌حالی‌که هانا یک کابین خارج از شبکه را در سطح ایالت نیویورک با چوب اش آلوده پوشاند. در والنسیا ، Francesc Rifé Studio از اش در کل فضای داخلی کلینیک صورت و دندان به نام Swiss Concept استفاده کرد.
چوب اش که به زبان گنجشک نیز معروف است، دارای مقاومت زیادی بوده و به رنگ خاکستری روشن دیده می‌شود. این چوب دارای سطح بسیار صافی است که همین امر باعث محبوبیت آن می‌شود. استفاده از چوب اش بهترین گزینه برای نما‌های داخلی و خارجی می‌باشد. زیرا این چوب همان‌طور که گفته شد دارای مقاومت و استحکام بالایی بوده و رنگ روشن آن‌ها نیز زیبایی ظاهری آن را دو‌چندان می‌کند. از باکس دیواری چوبی میتوان بعنوان یک منسوجات چوبی عالی نام برد.
۲. چوب بامبو (Bamboo) و کاربرد آن
بامبو نوعی چمن است تا یک درخت اما به طور گسترده‌ای در معماری و طراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد و هم در حالت طبیعی خود ساخته می‌شود و به صورت الوار و الیاف چوبی شکل پردازش شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استفاده از چوب بامبو در طراحی داخلی بسیار اهمیت دارد. به طورکلی بامبو گیاه خوشبختی و شانس بوده و بسیار خوش یمن است. از‌این‌رو مورد توجه معماران و طراحان قرار می‌گیرد. از این چوب میتوان در موارد زیر استفاده کرد:
- ساخت پارتیشن
- تزیین دیوار راه‌پله
- تزیین سرویس بهداشتی
- طراحی محوطه و حیاط ساختمان
۳. چوب ریز بافت راش (Beech)
راش بومی اروپا، چوب سخت، سنگین و ریزبافت است که به طور گسترده‌ای در ساخت مبلمان و به عنوان ماده کف و روکش استفاده می‌شود. رنگ چوب راش از سفید خامه‌ای تا صورتی یا قرمز است. این چوب به دلیل داشتن بافت مقاوم و همگن، در مقابل قارچ و حشرات نیز مقاوم می‌باشد.
این چوب به دلیل داشتن انعطاف‌پذیری زیاد، در مجسمه‌سازی و همچنین تهیه مبلمان کاربرد دارد. بنابراین استفاده از این چوب در کفپوش‌هایی با میزان رفت‌و‌آمد متوسط پیشنهاد می‌شود. خرید قاب تابلو نقاشی.
۴. چوب مقاوم سرو (Cedar)
این چوب نرم مخروطی، در برابر آب و هوا مقاوم بوده و باعث می‌شود برای روکش از جمله زونا و همچنین مبلمان فضای‌باز مناسب باشد. این چوب همچنین دارای رایحه معطر و خاصیت دفع حشرات است. چوب سرو دارای رنگ قهوه‌ای تا قرمز بوده و تازگی و نشاط را برای خانه به ارمغان می‌آورد.
علاوه بر‌این، طیف وسیعی از مخروطیان آمریکایی وجود دارد که معمولاً به عنوان سرو توصیف می‌شود، از جمله سرو قرمز غربی و سفید آتلانتیک که از نظر فنی گونه‌های مختلفی هستند.
ساختمان‌های سرو چوبی به ویژه در آمریکا رایج است. معماران بتس ماسی برای روکش این خانه در همپتون از زوناهای سرو بزرگ استفاده کردند در حالی‌که مهندسان این خانه‌های ورمونت را در تخته‌های سرو پوشانده بودند.
۵. چوب درخت گیلاس (Cherry)
چوب درخت گیلاس دارای رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز است که با افزایش سن تیره‌تر می‌شود. دانه ریز بوده و کار با آن آسان است، از این‌رو گزینه‌ای محبوب برای مبلمان و کالاهای خانگی می‌باشد. زیرا رنگ و بویی غنی به فضای داخلی میبخشد.
معماران آزمان از چوب گیلاس برای ایجاد پارتیشن در یک آپارتمان در لندن استفاده کردند در حالی‌که جان پاوسون چوب را با سنگ آهک برای فروشگاه Jil Sander خود در توکیو استفاده کرده است.
چوب درخت گیلاس، دارای بافت نازک، سخت و محکم بوده و به آسانی در طراحی داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این چوب برای فضاهای باز خانه و دفتر توصیه نمی‌شود زیرا به سرعت پوسیده شده و ممکن است از بین برود.
۶. چوب درشت بافت فندق (Chestnut)
درخت فندق چوبی با رنگ خاکستری مایل به سفید و بافتی درشت تولید می‌کند. برای استفاده در فضای باز از جمله روکش، زونا، تزئینات، نرده‌کشی، مبلمان فضای باز و همچنین برای طراحی داخلی مناسب است. چوب فندق سخت نیوده و میتوان گفت که دوام زیادی نیز ندارد.
معمار K-Studio از چوب فندق برای خانه‌های تعطیلاتی مشبک یونان استفاده کرده است، در حالی‌که طراح Mikyia Kobayashi یک اسکوتر متحرک الکتریکی از الوار ساخته است.
چوب حاصل از درخت فندق به دلیل نرمی و انعطاف زیادی که دارد به آسانی در طراحی داخلی قابل استفاده می‌باشد. اما چسب‌پذیری آن کم بوده و به همین دلیل کاربرد گسترده‌ای در طراحی داخلی ندارد.
۷. چوب درخت صنوبر (Poplar)
صنوبر که بومی غرب آمریکای‌شمالی است، یک درخت مخروطی همیشه سبز می‌باشد. چوب صنوبر معمولاً به عنوان درخت کریسمس پرورش می‌یابد. چوب آن به رنگ صورتی مایل به قرمز است و قابلیت رنگ‌پذیری بسیار زیادی دارد.
صنوبر در ساخت و سازها بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این چوب به علت نرم بودن نسبت به سایر چوب‌ها ارزان‌تر بوده و به راحتی قابل استفاده می‌باشد. از چوب صنوبر در طراحی داخلی از جمله: نرده‌چوبی، کابینت، طراحی آشپز‌خانه، کفپوش، حاشیه دیوار‌ها، تیغه و ستون در سقف و… استفاده می‌شود.
چوب صنوبر از جمله چوب‌های سبک می‌باشد که دارای دوام، استحکام و تطبیق‌پذیری زیادی می‌باشد. این چوب تا حد زیادی در برابر رطوبت، آفات و موریانه مقاوم بوده و به همین دلیل گزینه مناسبی برای کف و اجرای نما به حساب می‌آید.
۸. چوب درخت لارچ (Larch)
لارچ یک درخت سوزنی‌برگ و برگریز است که در سراسر نیمکره شمالی رشد می‌کند. چوب آن معمولا سخت، بادوام، با کیفیت و ضد‌آب می‌باشد. چوب لارچ به عنوان چوب نرم طبقه‌بندی شده و به دلیل دوام زیاد آن به عنوان درخت و چوب ابدیت مشهور می‌باشد.
این چوب به واسطه دارا بودن تراکم بالا، استحکام و مقاومت، در برابر فشار و ضربه مقاوم بوده و گزینه مناسبی برای کفپوش، فضای باز و پارکت به حساب می‌آید.
۹. چوب سخت افرا (Maple)
این چوب سخت و برگریز به طور گسترده‌ای برای مصارف مختلف داخل منزل از جمله مبلمان و طراحی داخلی استفاده می‌شود و به‌ویژه به‌عنوان ماده کفپوش سالن‌های ورزشی و مکان‌های رقص مورد توجه قرار می‌گیرد.
طراح توماس هدرویک یک میز مدولار با پایه های گلدان چوبی ساخته شده از افرا ایجاد کرد، در حالی که معمار Naturehumaine به عنوان بخشی از بازسازی یک آپارتمان در مونترال، یک پله را با صفحه های زاویه‌دار از الوار افرا پوشاند.
استفاده از چوب افرا در طراحی داخلی بعضی از قسمت‌های خانه می‌تواند جلوه زیبا و خیره کننده‌ای را ایجاد کند. این چوب زیبایی خیره کننده‌ای داشته و استفاده از آن حتی به میزان اندک در حاشیه دیوار هم پیشنهاد می‌شود. این چوب دارای بافت فشرده‌ای بوده و در مقابل رطوبت به آسانی پوسیده می‌شود. همچنین به آسانی ترک خورده و از بین می‌رود.
انواع چوب در صنعت ساخت وساز
مهندسین ساختمان، همواره به دنبال پیدا کردن مناسب ترین چوب برای پروژه در حال استارت هستند و در این راه انواع مختلف چوب تست و بررسی می شود. به طورکلی چوب هایی که در ساختمان سازی مورداستفاده قرار می گیرند معمولاً به دودسته تقسیم می شوند:
چوب درخت های سوزنی برگ و چوب درخت های پهن برگ. انواع درختان سوزنی برگ شامل: درخت سرو، کاج، سرخدار و نراد است. درختان پهن برگ نیز شامل بلوط، اقاقیا، افرا، ممرز، توسکا، راش، چنار، صنوبر و بید می شوند.
تفاوت های درختان سوزنی برگ و پهن برگ
از دیدهای مختلف این دو نوع درخت دارای تفاوت های گوناگون هستند. به عنوان مثال ازنظر یک جنگل دار درختان ازنظر، طریقه تکثیر، تعداد گونه های هر دسته (از سوزنی برگان در حدود ۵۰۰ گونه باقی مانده ولی از پهن برگان بیش از ۵۰۰۰ گونه شناخته شده است)، محل تکثیر، حساسیت به انواع آب وهوا، شکل هندسی درخت و شاخه های آن و سرعت رویش متفاوت اند؛ اما از دیدگاه مهندسین ساختمان تفاوت درختان سوزنی برگ و پهن برگ در موارد زیر است:
- چوب سوزنی برگان دارای وزن کمتری است؛ درنتیجه سبک تر و نرم تر می باشد. لذا برای کارهای نجاری و قالب سازی آسان تر شکل گرفته و خوش رنده تر می باشند، ضمناً کار نجاری با آن ها نیز ارزان تر تمام می شود. البته از طرفی دیگر پروژه پیاده شده با چنین چوب هایی اغلب از مقاومت کافی برخوردار نیست.
- چوب سوزنی برگان زودتر و بهتر از پهن برگان خشک می شود.
- مصرف چوب درختان سوزنی برگ بیشتر از پهن برگان است. درواقع در صنایع کاغذسازی، قالب سازی، در صنایع ریخته گری، قالب سازی برای بتن، وسایل موسیقی و غیره از چوب سوزنی برگان استفاده می شود.
- در صنایع ساختمان چه به طور مستقیم، مانند در و پنجره و کمد و چه به طور غیرمستقیم، مانند قالب بندی برای بتن و به صورت مبل و میز و صندلی، از چوب درختان سوزنی برگ که در ایران به نام کلی نراد معروف است، استفاده می گردد.
- چوب درختان پهن برگ، دارای نقوش، رنگ های زیبا و تنوع هستند و نسبت به سوزنی برگان، بهتر لاک و الکل می گیرند.
مروری کلی بر معایب و مزایای چوب
مزایای استفاده از چوب شامل این موارد است که:
- عایق حرارتی و برودتی است.
- مقاومت مکانیکی نسبتاً خوب و خاصیت ارتجاعی در مواقع ضربه دارد.
- قابلیت پرداخت سطحی، رنگ پذیری، کنده کاری و برش دارد.
- امکان تصحیح خواص (مواد ضد حریق، ضد رطوبت و ضد قارچ).
- ارزان، باقابلیت در دسترس بودن و سهولت ساخت
- تجدید پذیری مجدد درخت بعد از برش وجود دارد.
- دارای خاصیت آکوستیک است.
معایب استفاده از چوب طبیعی شامل:
- وزن سنگین نسبت به مواد مصنوعی
- مستعد بودن جهت حمله موجودات زنده (قارچ ها، جوندگان، حشرات)
- قابل اشتعال بودن
- عدم امکان استفاده مجدد به شکل اولیه
- ضعف اتصالات به وسیله چوب
انواع چوب و کاربردهای آن
۱. چوب راش
چوب این درخت به رنگ کرمی مایل به قرمز است و نوعی چوب نیمه سنگین به شمار می آید. بافت چوب راش همگن و متشکل از یکسری دوک است. این دوک ها که در سطح چوب وجود دارند زیبایی بی نظیری به آن بخشیده اند اما برای نجاران یک عیب به شمار می آیند زیرا آن ها هنگام رنگ آمیزی رنگ سیاه به خود می گیرند.
این چوب کاربرد ویژه ای در مبل سازی و ساخت درب و پنجره دارد. یکی از مزایای این چوب قطر آن است زیرا به دو متر نیز می رسد. این چوب ها را می توان به صورت یکسره در اختیار مبل ساز یا سازنده درب قرار داد تا محصول موردنظر را تولید کند. مراقبت از چوب راش عمر آن را طولانی می کند و آن را می توان سالیان سال حفظ نمود. مقاومت این چوب در برابر رشد قارچ و باکتری بالاست و به راحتی فرسوده نمی شود.
۲. چوب گردو
چوب گردو چوبی ریزبافت، نیمه سبک است که مقاوم و به رنگ خاکستری مایل به قهوه ای تیره است. چوب گردو چوبی با مقبولیت جهانی است که رگه ها و نقش و نگار بسیار زیبا، صیقل پذیر و همگن می دارد. بافت چوب گردو به گونه ای است که می توان بر روی آن منبت کاری و کنده کاری انجام داد و آن را با انواع طرح ها تزئین نمود.
مقاومت فشاری، خمشی و کششی این چوب بسیار بالاست و در مقایسه با سایر چوب ها در برابر نفوذ آب مقاوم تر است. این چوب سختی متوسطی دارد و در برابر ضربه کمتر دچار آسیب می شود. قدمت این چوب باعث شده گزینه ای مناسب برای ساخت اجزاء معماری و مبلمان به شمار آید. قیمت چوب گردو به نسبت قیمت سایر چوب ها کمی بالاتر است.
۳. چوب بلوط
درخت بلوط عمر بسیار طولانی دارد و تا ۲۰۰۰ سال عمر می کند. امکان رشد قارچ و حشرات در این درخت وجود ندارد و استحکام و مقاومت چوب آن بی نظیر است. چوب درخت بلوط به در طیف های قهوه ای روشن تا تیره در طبیعت یافت می شود بافت آن فشرده و درشت است. این چوب از مقاومت خوبی در برابر سائیدگی و جذب رطوبت برخوردار است و از آن در تولید مبلمان، کف پوش، کابینت، انواع قفسه و … استفاده می شود. پرداخت این چوب آسان است ازاین رو چوب ایده آلی برای استفاده طولانی مدت به شمار می آید.
۴. چوب ملچ
این نوع چوب ازجمله چوب های زیبا، خوش نقش و دکوراتیو در ایران محسوب می شود و در درجه اول مناسب برای صنایع روکش سازی می باشد. کاربرد این نوع از چوب معمولاً در تهیه و ساخت تخته چندلایه، درهای ماسیو (چوب خالص)، ادوات ورزشی و خراطی پایه ها و نرده ها است. ملچ چوبی جزو چوب های نیمه سنگین و نیمه سخت، راست تار و خوش کار با قابلیت تورق عالی است.
۵. چوب توسکا
چوب توسکا وزن بسیار سبکی دارد و مقاومت آن در برابر ضربه بالا نیست. رنگ بندی این چوب شامل رنگ های کرم تا صورتی و قرمز است و برای ساخت مبل و صندلی و ساخت کف پوش از آن استفاده می شود. بافت چوب درخت توسکا نرم است، ازاین رو از انعطاف پذیری بالایی برخوردار می باشد. توسکا در ساخت تخته چند لایی مخصوصاً لایه های وسطی، جعبه سازی، مدل سازی و اسکلت مبلمان کاربرد دارد. لازم به ذکر است که توسکا بیشترین میزان فروش را در بازار چوب فروشان پس از راش دارد.
۶. چوب افرا
درخت افرا دارای گونه های مختلفی است که می توان آن ها را در جنگل های شمال کشور یافت. چوب این درخت راست تار بوده و به دلیل سختی بالا برای مصارفی مانند ساخت کف پوش، دیوار پوش، تخته چندلایه، مبلمان و … گزینه ای مناسب محسوب می شود. رنگ افرا معمولاً سفید مایل به کرم یا صدفی رنگ است که زیبایی مخصوص به خود را دارد.
۷. چوب تبریزی
چوب تبریزی معمولاً به رنگ سفید تا کرم روشن است و اغلب لکه های سیاه رنگ و یا قهوه ای دارد. این چوب نسبتاً نرم و سبک است و کار با آن آسان است. از طرفی دوام زیادی ندارد. از چوب تبریزی برای کاغذسازی، کبریت سازی، جعبه سازی و ادوات کشاورزی استفاده می شود.
درباره کاربردهای مختلف این نوع از چوب می توان گفت که به عنوان تیرهای مخابراتی، تیر ساختمانی، کبریت سازی، ساخت وسایل کشاورزی، جعبه سازی و ساخت قفسه بندی کاربردی است. همچنین به جهت سنبه کاری نیز چوب تبریزی مناسب است.
۸. چوب روسی
معمولاً به چوب روسی در بازار چوب ایران به هر نوع چوب سفیدرنگ وارداتی از روسیه گفته می شود که شامل گونه هایی مانند نراد، نوئل و انواع کاج ها می شود. این چوب به رنگ سفید مایل به قرمز، فاقد مجاری صمغی، راست تار، سبک و با قابلیت ترک خوردن کم هنگام خشک شدن است. چوب روسی قابلیت سنباده خوری، میخ خوری و پیچ خوری عالی دارد ولی باوجود تمام مزایا به راحتی در مقابل قارچ ها دچار مرض لکه آبی یا لکه قرمز می شود از استحکام آن می کاهد.
ازجمله کاربردهای این چوب با توجه به سبکی و ضریب الاستیته بالای آن در ساختن اسکلت ساختمان ها و مبلمان است. همچنین الیاف بلند و خمیر سفید آن در کاغذسازی مصرف فراوان دارد.
۹. چوب زبان گنجشک
این نوع چوب که با نام ون نیز معروف است در کشور به وفور یافت می شود. چوب زبان گنجشک دارای بافت سخت بوده و دارای رنگ سفید صدفی تا سفید مایل به زرد می باشد. این چوب زیبا دارای رگه های بسیار است و می تواند به ترمو بادوام همراه با مقاومت بالا تبدیل شود.
این چوب پس از انجام فرایند ترمو ماشین کاری و پرداخت می شود و به دلیل تراکم و دانسیته بالا می توان اتصالات آن را با پیچ انجام داد. ترمووود ون گزینه ای بسیار مناسب برای تولید کف پوش در مکان های مختلف نظیر رستوران ها، بالکن ها، مراکز تجاری و … است زیرا زیبایی آن بی نظیر بوده و در اثر رفت وآمد دچار آسیب و خوردگی نخواهد شد.