چک ثبت نشده را میتوان شکایت کرد

بله، می توان از چک ثبت نشده شکایت کرد، اما نه به عنوان یک سند تجاری تحت قانون جدید چک، بلکه صرفاً به منزله یک سند عادی که اثبات کننده طلب است. سیستم بانکی کشور با اجرای قانون جدید صدور چک و راه اندازی سامانه صیاد، تحولات چشمگیری را در معاملات با چک رقم زده است. این تغییرات با هدف افزایش امنیت و کاهش سوءاستفاده ها صورت گرفته اند، اما عدم آگاهی برخی از افراد نسبت به الزامات جدید، مشکلاتی را در پی داشته است، از جمله مواجهه با چک هایی که در سامانه صیاد ثبت نشده اند. این وضعیت باعث سردرگمی بسیاری از دارندگان این اسناد می شود که آیا می توانند برای وصول مطالبات خود از طریق مجاری قانونی اقدام کنند یا خیر. در این مقاله به تفصیل به بررسی وضعیت حقوقی چک ثبت نشده، تفاوت آن با چک های ثبت شده و مراحل قانونی مطالبه وجه آن خواهیم پرداخت.

ماهیت چک ثبت نشده و الزامات سامانه صیاد

قانون جدید صدور چک، که با هدف شفاف سازی و افزایش اعتبار این اسناد مالی به تصویب رسیده است، تغییرات بنیادینی را در فرآیند صدور و مبادله چک ها ایجاد کرده است. بخش عمده این تغییرات بر محور سامانه صیاد و لزوم ثبت اطلاعات چک در این سامانه می چرخد. فهم ماهیت چک ثبت نشده، مستلزم درک صحیح این سازوکار جدید است.

سامانه صیاد و قانون جدید صدور چک

سامانه صیاد، که مخفف صدور یکپارچه الکترونیکی دسته چک است، بستری آنلاین است که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران برای مدیریت چرخه حیات چک های صیادی راه اندازی شده است. هدف اصلی از ایجاد این سامانه، نظارت دقیق بر فرآیند صدور دسته چک، اعتبار سنجی صادرکنندگان، جلوگیری از صدور چک برای افراد فاقد صلاحیت و کاهش آمار چک های بلامحل و جرایم مرتبط با آن است.

بر اساس قانون جدید صدور چک (مصوب سال ۱۳۹۷ و اصلاحات بعدی آن)، کلیه مراحل صدور، دریافت، انتقال و وصول چک های صیادی نیازمند ثبت در این سامانه است. این الزام شامل تکلیف

صادرکننده به ثبت مشخصات چک (مبلغ، تاریخ، هویت ذینفع) در سامانه صیاد در زمان صدور و همچنین تکلیف دارنده به تأیید دریافت و در صورت لزوم، ثبت مشخصات گیرنده جدید در زمان انتقال چک می شود. این فرآیند دیجیتالی، امنیت معاملات را افزایش داده و امکان رهگیری چک ها را فراهم می آورد.

تشخیص چک صیادی ثبت نشده و دلایل عدم ثبت

چک های صیادی، برخلاف چک های قدیمی، دارای ظاهری متحدالشکل و به رنگ بنفش هستند و مهمتر از آن، عبارت «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است» بر روی آن ها درج شده است. دارنده چک می تواند با استفاده از شناسه ۱۶ رقمی مندرج بر روی چک و از طریق سامانه های مختلف (مانند برنامک های موبایلی بانک ها، سامانه بانک مرکزی یا اپلیکیشن های پرداخت)، وضعیت ثبت آن را استعلام کند. اگر چک در سامانه صیاد ثبت نشده باشد یا توسط دارنده تأیید نشده باشد، به عنوان

چک ثبت نشده تلقی می گردد.

دلایل مختلفی برای عدم ثبت چک در سامانه صیاد وجود دارد که می توانند از سوی صادرکننده یا دارنده باشند:

• ناآگاهی صادرکننده یا دارنده: بسیاری از افراد هنوز به طور کامل با قوانین جدید و لزوم ثبت و تأیید چک در سامانه صیاد آشنا نیستند.
• خطای انسانی: ممکن است صادرکننده به دلیل فراموشی، اشتباه در ورود اطلاعات یا نقص فنی، نتواند چک را ثبت کند.
• سوءنیت صادرکننده: در برخی موارد، صادرکننده با علم به قانون، عمداً از ثبت چک خودداری می کند تا از مزایای قانونی چک تجاری، فرار کند.
• عدم تأیید دارنده: حتی اگر صادرکننده چک را ثبت کرده باشد، در صورت عدم تأیید دریافت توسط دارنده، چک از نظر سیستمی کامل نشده و قابلیت وصول نخواهد داشت.

وضعیت حقوقی چک ثبت نشده: سند عادی در برابر سند تجاری

یکی از مهمترین پیامدهای عدم ثبت چک در سامانه صیاد، تغییر ماهیت حقوقی آن است. این تغییر، ابعاد و روش های پیگیری قضایی را به کلی دگرگون می کند و آگاهی از آن برای هر دارنده چک ثبت نشده ضروری است.

چک ثبت نشده: صرفاً سند عادی اثبات کننده طلب

بر اساس تبصره ۱ ماده ۲۱ قانون صدور چک، صراحتاً اعلام شده است: «…در مورد چک هایی که پس از گذشت دو سال از لازم الاجراء شدن این قانون صادر می شوند، تسویه چک، صرفا در سامانه تسویه چک (چکاوک) طبق مبلغ و تاریخ مندرج در سامانه و در وجه دارنده نهایی چک، بر اساس استعلام از سامانه صیاد انجام خواهد شد و در صورتی که مالکیت آن ها در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، مشمول این قانون نبوده و بانک ها مکلفند از پرداخت وجه آن ها خودداری نمایند…»

این ماده قانونی به وضوح نشان می دهد که چک ثبت نشده در سامانه صیاد،

اعتبار سند تجاری را از دست می دهد. به این معنی که دیگر نمی توان از مزایای ویژه چک به عنوان یک سند تجاری، مانند سرعت در رسیدگی، امکان صدور اجرائیه مستقیم ثبتی یا قابلیت طرح دعوای کیفری در شرایط خاص، بهره مند شد. در این صورت، چک صرفاً به یک

سند عادی تبدیل می شود که تنها اثبات کننده وجود یک طلب و بدهی بین صادرکننده و دارنده آن است. بانک نیز بر اساس این قانون، از پرداخت وجه چک ثبت نشده امتناع خواهد کرد و گواهی عدم پرداخت صادر نمی کند.

تفاوت های کلیدی چک ثبت شده و ثبت نشده

برای درک بهتر تبعات حقوقی، مقایسه تفاوت های میان

چک صیادی ثبت شده و

چک صیادی ثبت نشده (سند عادی) ضروری است:

ویژگی	چک صیادی ثبت شده	چک صیادی ثبت نشده (سند عادی)
امکان وصول مستقیم از بانک	بله	خیر (بانک از پرداخت خودداری می کند)
امکان طرح دعوای کیفری	بله (در صورت رعایت شرایط قانونی)	خیر (عدم ثبت چک، جرم نیست)
امکان صدور اجراییه مستقیم (اداره ثبت)	بله	خیر
امکان طرح دعوا علیه ظهرنویسان	بله	خیر (مسئولیت فقط با صادرکننده است)
امکان درخواست تأمین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی	بله	خیر (نیاز به تودیع خسارت احتمالی)
اثرات مسدودی حساب صادرکننده	بله	خیر
نوع رسیدگی قضایی	سریع تر و ویژه (در قالب دعاوی مربوط به چک)	رسیدگی به عنوان سند عادی در دادگاه عمومی حقوقی (زمان برتر)

آیا عدم ثبت چک، جرم کیفری محسوب می شود؟

یکی از پرسش های رایج در میان دارندگان چک های ثبت نشده این است که

آیا عدم ثبت چک جرم است؟ پاسخ صریح و قانونی به این پرسش، خیر است. بر خلاف تصور عمومی،

عدم ثبت چک در سامانه صیاد به خودی خود جرم کیفری محسوب نمی شود و برای صادرکننده آن مجازات حبس یا جزای نقدی تعیین نشده است. این عدم ثبت تنها ضمانت اجرای حقوقی دارد و آن هم محرومیت چک از مزایای سند تجاری و تبدیل آن به سند عادی است.

تفاوت اساسی این موضوع با

صدور چک بلامحل است که می تواند در شرایط خاص، دارای جنبه کیفری باشد. در مورد چک بلامحل، صادرکننده، چکی را صادر می کند که در تاریخ سررسید، موجودی کافی در حساب او وجود ندارد، اما این چک پیشتر در سامانه صیاد به درستی ثبت و تأیید شده است. در حالی که در مورد چک ثبت نشده، مشکل از اساس ثبت و تأیید آن است و حتی اگر حساب صادرکننده دارای موجودی کافی باشد، بانک به دلیل عدم ثبت سیستمی، از پرداخت آن خودداری می کند.

مراحل گام به گام شکایت از چک ثبت نشده

با توجه به اینکه

چک ثبت نشده تنها به عنوان یک سند عادی شناخته می شود،

مراحل شکایت از آن متفاوت از پیگیری چک های ثبت شده و برگشتی است. این فرآیند عمدتاً در قالب دعوای حقوقی مطالبه وجه انجام می گیرد. در ادامه، گام های لازم برای پیگیری مطالبات از طریق چک ثبت نشده به تفصیل شرح داده می شود.

پیش نیازها و مدارک لازم برای طرح دعوا

پیش از هر اقدامی برای

شکایت از چک ثبت نشده، دارنده باید مدارک و مستندات لازم را آماده کند تا فرآیند قضایی بدون نقص پیش برود. این مدارک عبارتند از:

• اصل چک ثبت نشده: این سند، اصلی ترین مدرک اثبات کننده طلب شماست.
• مدارک هویتی خواهان: شامل کارت ملی برای اشخاص حقیقی و شناسه ملی و مدارک ثبتی برای اشخاص حقوقی.
• رسید ثبت نام در سامانه ثنا: برای پیگیری قضایی و دریافت ابلاغیه های دادگاه، ثبت نام و احراز هویت در سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی) الزامی است.
• کپی تمامی صفحات چک: جهت آرشیو و ارائه به مراجع قضایی در صورت لزوم.
• هرگونه مدرک یا مستند دیگری که دال بر وجود رابطه طلبکار و بدهکار باشد: مانند قراردادها، فاکتورها، رسیدها یا هر مکاتبه ای که صحت معامله و صدور چک را تأیید کند (اختیاری اما مفید).

تنظیم دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده

گام بعدی، تنظیم یک

دادخواست مطالبه وجه است. این دادخواست باید به صورت دقیق و با رعایت فرمت های قانونی تنظیم شود تا در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به ثبت برسد. نکاتی که در نگارش دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده باید مد نظر قرار گیرد:

• خواهان: مشخصات کامل فرد یا شرکتی که دارنده چک و طلبکار است.
• خوانده: مشخصات کامل صادرکننده چک که بدهکار است.
• خواسته: مطالبه وجه چک به مبلغ مشخص، به عنوان یک سند عادی. در اینجا نمی توان به «وصول چک» یا «صدور گواهی عدم پرداخت» استناد کرد.
• دلایل و مستندات: اشاره به اصل چک ثبت نشده، سایر مدارک اثبات کننده طلب و گواهی عدم پرداخت از بانک (در صورت وجود، حتی اگر تنها بابت عدم ثبت باشد).
• شرح خواسته: توضیح دهید که چک مذکور به دلیل عدم ثبت در سامانه صیاد، قابلیت وصول بانکی را نداشته و اکنون به عنوان یک سند عادی، تقاضای مطالبه وجه آن را دارید.

نمونه متن دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده:

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی / شورای حل اختلاف [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار می رساند، اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی] و نشانی [نشانی کامل]، به عنوان خواهان پرونده، در تاریخ [تاریخ صدور چک] یک فقره چک صیادی به شماره [شماره ۱۶ رقمی چک صیادی] با مبلغ [مبلغ چک به عدد و حروف] ریال را از خوانده محترم آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی] و نشانی [نشانی کامل] دریافت نموده ام. متأسفانه، به دلیل عدم ثبت این چک در سامانه یکپارچه صیاد توسط صادرکننده، مطابق تبصره ۱ ماده ۲۱ قانون صدور چک، این سند از مزایای چک تجاری محروم شده و صرفاً به عنوان یک سند عادی اثبات کننده طلب، تلقی می گردد. بانک محال علیه نیز به همین دلیل از پرداخت وجه آن خودداری نموده است. لذا، با توجه به امتناع خوانده از پرداخت وجه مذکور، مستنداً به مواد [ذکر مواد قانونی مرتبط مانند مواد ۱۹۸ و ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی] از محضر آن مقام محترم، تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل مبلغ چک [مبلغ چک به عدد] ریال به عنوان وجه سند عادی، به همراه کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، و خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید/مطالبه تا اجرای حکم) مورد استدعا می باشد.

با تشکر و احترام

[امضا و تاریخ]

ثبت دادخواست و پیگیری قضایی

پس از تنظیم دادخواست، باید آن را به همراه مدارک لازم به یکی از

دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تحویل دهید. کارشناسان این دفاتر، دادخواست شما را بررسی و ثبت می کنند و پرونده به مرجع قضایی صالح ارسال می شود.

مرجع رسیدگی به این دعوا بر اساس مبلغ چک تعیین می شود:

• اگر مبلغ چک تا ۲۰ میلیون تومان باشد، پرونده به

  شورای حل اختلاف فرستاده می شود.

• اگر مبلغ چک بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد، پرونده به

  دادگاه عمومی حقوقی ارجاع داده می شود.

پس از ارسال پرونده به مرجع قضایی، وقت رسیدگی تعیین شده و طرفین دعوا (خواهان و خوانده) از طریق سامانه ثنا برای حضور در جلسه رسیدگی دعوت می شوند. در جلسات دادرسی، هر دو طرف فرصت ارائه دفاعیات و مستندات خود را دارند. پس از بررسی دقیق مدارک و استماع اظهارات طرفین، قاضی ختم دادرسی را اعلام کرده و رأی مقتضی را صادر می کند. در صورت صدور رأی به نفع دارنده چک، امکان درخواست اجراییه از طریق واحد اجرای احکام دادگاه فراهم می شود تا مطالبات از اموال صادرکننده وصول گردد. لازم به ذکر است که رأی صادره، ممکن است قابل تجدیدنظرخواهی باشد.

هزینه های پیگیری قضایی چک ثبت نشده

پیگیری حقوقی

چک ثبت نشده مستلزم پرداخت هزینه هایی است که آگاهی از آن ها برای دارنده چک ضروری است. این هزینه ها عمدتاً شامل موارد زیر می شوند:

• هزینه ثبت دادخواست و خدمات دفاتر الکترونیک قضایی: این شامل مبلغی ثابت برای ثبت دادخواست و همچنین هزینه های جانبی مانند تایپ، اسکن مدارک و ثبت نام یا احراز هویت در سامانه ثنا (در صورت لزوم) است. مبلغ دقیق بر اساس تعرفه های مصوب قوه قضائیه تعیین می شود.
• هزینه دادرسی: این هزینه بر اساس مبلغ مطالبه شده در چک و به صورت درصدی از آن محاسبه می گردد. بر اساس تعرفه های جاری:
  • برای مبالغ تا ۲۰ میلیون تومان، ۲.۵ درصد مبلغ خواسته.
  • برای مبالغ بالای ۲۰ میلیون تومان، ۳.۵ درصد مبلغ خواسته.

  این مبلغ باید در زمان ثبت دادخواست پرداخت شود.

• هزینه حق الوکاله وکیل: در صورتی که دارنده چک برای پیگیری پرونده از خدمات وکیل استفاده کند، باید حق الوکاله را بر اساس قرارداد با وکیل یا تعرفه های قانونی پرداخت نماید. این هزینه می تواند متغیر باشد و بخشی از آن در نهایت به عنوان خسارت دادرسی قابل مطالبه از خوانده است.
• هزینه های احتمالی دیگر: مانند هزینه کارشناسی (در صورت لزوم برای اثبات اصالت امضا یا سایر موارد)، هزینه اجرا، و غیره.

توجه داشته باشید که در صورت پیروزی در دعوا، بخش عمده ای از این هزینه ها (از جمله هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل در حدود تعرفه قانونی) تحت عنوان خسارات دادرسی قابل مطالبه از خوانده خواهد بود.

نکات مهم و توصیه های کاربردی برای دارندگان چک ثبت نشده

برای افرادی که با

چک ثبت نشده مواجه شده اند یا قصد معامله با چک را دارند، رعایت نکات و توصیه های زیر می تواند بسیار راهگشا باشد و از بروز مشکلات حقوقی بیشتر جلوگیری کند:

• اهمیت مشاوره حقوقی: پیگیری

  شکایت از چک ثبت نشده، هرچند به عنوان یک سند عادی، دارای پیچیدگی های خاص حقوقی است. توصیه اکید می شود که پیش از هر اقدامی، با یک وکیل متخصص در امور چک و اسناد تجاری مشورت نمایید. یک وکیل مجرب می تواند شما را در تنظیم صحیح دادخواست، ارائه مستندات کافی، انتخاب مرجع قضایی صالح و پیگیری مؤثر پرونده یاری کند و روند وصول مطالبات شما را تسریع بخشد.

• چگونه از دریافت چک ثبت نشده جلوگیری کنیم؟: بهترین راهکار، پیشگیری است. در زمان دریافت هر چک صیادی،

  همیشه و بلافاصله وضعیت ثبت آن را در سامانه صیاد استعلام کنید. اطمینان حاصل کنید که صادرکننده چک را به درستی ثبت کرده و شما نیز به عنوان دارنده، دریافت آن را تأیید کرده اید. از دریافت چک هایی که در لحظه نمی توانید وضعیت ثبت آن ها را تأیید کنید، خودداری نمایید.

• مرور زمان شکایت از چک ثبت نشده:

  برخلاف چک های تجاری که دارای مرور زمان خاص و کوتاه تری هستند، چک ثبت نشده به دلیل ماهیت سند عادی خود، تابع مرور زمان عمومی دعاوی مدنی است. این بدان معناست که مهلت شکایت برای مطالبه وجه آن، نسبتاً طولانی تر است و معمولاً شامل مرور زمان ۵ ساله ماده ۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی می شود. با این حال، تعلل در پیگیری می تواند مشکلات دیگری ایجاد کند، بنابراین توصیه می شود در اسرع وقت اقدام نمایید.

• مسئولیت ظهرنویسان چک ثبت نشده: در صورتی که

  چک ثبت نشده از طریق ظهرنویسی (پشت نویسی) به شما منتقل شده باشد، باید بدانید که

  ظهرنویسان در قبال چک ثبت نشده مسئولیتی ندارند. مسئولیت پرداخت وجه این سند، صرفاً بر عهده صادرکننده اصلی چک است. این یکی از تفاوت های عمده چک عادی با چک تجاری است که در آن ظهرنویسان نیز مسئولیت تضامنی دارند.

• نگهداری دقیق مدارک: تمامی مکاتبات، رسیدها، فاکتورها و هر مدرکی که به معامله منجر به صدور چک مربوط می شود را به دقت نگهداری کنید. این اسناد می توانند در فرآیند اثبات طلب شما در دادگاه بسیار مؤثر باشند.

سوالات متداول (FAQ)

آیا می توان چک ثبت نشده را برگشت زد؟

خیر، بر اساس تبصره ۱ ماده ۲۱ قانون جدید صدور چک، بانک ها از پرداخت وجه چک هایی که در سامانه صیاد ثبت نشده اند، خودداری می کنند و به دلیل عدم وجود شرایط قانونی،

گواهی عدم پرداخت (گواهی برگشت چک) نیز صادر نمی کنند. بنابراین، امکان برگشت زدن چک ثبت نشده به معنای رایج وجود ندارد.

در صورت مفقودی چک ثبت نشده، چه باید کرد؟

در صورت مفقود شدن یک چک ثبت نشده، ابتدا باید

فوراً به نیروی انتظامی مراجعه و گزارش مفقودی یا سرقت را ثبت کنید. سپس، با در دست داشتن گزارش پلیس، به بانک صادرکننده چک مراجعه کرده و

دستور عدم پرداخت را صادر نمایید. اگرچه این چک اعتبار تجاری ندارد، اما برای جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی از سند عادی بودن آن، این اقدام ضروری است. در نهایت، با تنظیم

دادخواست ابطال چک به دادگاه مراجعه کنید تا حکم قضایی مبنی بر ابطال آن صادر شود.

آیا چک های قدیمی ثبت نشده (قبل از قانون جدید) هم همین وضعیت را دارند؟

خیر. قانون جدید صدور چک و الزامات سامانه صیاد صرفاً شامل چک هایی می شود که پس از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون (از سال ۱۳۹۷ به بعد) صادر شده و دارای شناسه صیادی و عبارت کارسازی این چک منوط به ثبت… هستند.

چک های قدیمی (قبل از این تاریخ)، حتی اگر در سامانه صیاد ثبت نشده باشند، همچنان تابع قوانین سابق هستند و می توان برای آن ها از طریق روش های سنتی (شامل اقدامات حقوقی و در شرایط خاص، کیفری) اقدام کرد.

امکان ممنوع الخروج کردن صادرکننده چک ثبت نشده وجود دارد؟

به طور مستقیم و صرفاً به دلیل

عدم پرداخت وجه چک ثبت نشده (به عنوان یک سند عادی)، امکان

ممنوع الخروج کردن صادرکننده وجود ندارد. ممنوع الخروجی معمولاً در دعاوی حقوقی، پس از صدور حکم قطعی و در مرحله اجرای احکام، و در صورتی که مدیون از پرداخت بدهی خود امتناع ورزد و اموالی نیز برای توقیف نداشته باشد، با درخواست طلبکار و تشخیص قاضی صورت می گیرد. بنابراین، ابتدا باید مراحل قانونی مطالبه وجه به عنوان سند عادی را طی کنید.

تفاوت جرم عدم ثبت چک با جرم صدور چک بلامحل چیست؟

همانطور که پیشتر توضیح داده شد،

عدم ثبت چک در سامانه صیاد به خودی خود

جرم نیست و صرفاً تبعات حقوقی از جمله سلب اعتبار تجاری از چک را به دنبال دارد. در مقابل،

جرم صدور چک بلامحل زمانی اتفاق می افتد که چکی به درستی در سامانه صیاد ثبت و تأیید شده باشد، اما در تاریخ سررسید، حساب صادرکننده موجودی کافی برای پرداخت وجه آن را نداشته باشد. در این حالت، دارنده می تواند علاوه بر پیگیری حقوقی، در صورت رعایت شرایط قانونی، اقدام به طرح دعوای کیفری نیز نماید.

نتیجه گیری

مواجهه با

چک ثبت نشده در سامانه صیاد می تواند برای دارنده آن نگران کننده باشد، اما آگاهی از قوانین و نحوه

شکایت از چک ثبت نشده می تواند مسیر روشنی را پیش رو قرار دهد. این گونه چک ها، اگرچه از مزایای اسناد تجاری محروم اند و بانک ها از پرداخت وجه آن ها خودداری می کنند، اما همچنان به عنوان یک

سند عادی معتبر بوده و دارنده می تواند برای

مطالبه وجه آن از طریق دادگاه های حقوقی یا شوراهای حل اختلاف اقدام کند. عدم ثبت چک، جرم کیفری نیست و صرفاً ضمانت اجرای حقوقی دارد.

برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، توصیه می شود همواره در زمان دریافت چک های صیادی، از

ثبت و تأیید آن در سامانه صیاد اطمینان حاصل نمایید. در صورت مواجهه با چک ثبت نشده، مشاوره با یک وکیل متخصص حقوقی می تواند شما را در انتخاب بهترین مسیر و تسریع در وصول مطالبات یاری کند. پیگیری صحیح و قانونی، حق مسلم شماست و با رعایت مراحل ذکر شده، می توانید به حق و حقوق خود دست یابید.