۸ هزار سال هنر سفال ایران زنده مانده است/ ضرورت استفاده از ظرفیت موزۀ ملی برای نمایش هنر نقاشی روی سفال

گفت‌وگوی آنا با «نرگس ممبینی»، هنرمند رشته نقاشی روی سفال؛

نرگس ممبینی، هنرمند رشته نقاشی بر روی سفال می‌گوید: ما تا به امروز توانسته‌ایم ۸ هزار سال هنر سفال ایران را زنده نگاه داریم و در بخش کارآفرینی نیز گام‌های مؤثری برداریم، این موضوع می‌تواند بستری باشد تا فضایی در موزۀ ملی به این هنر اختصاص یابد.

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ و تمدن بسیار بزرگ و وسیع ایران زمین، با طول و عرضی به پهنای هزاران سال، یکی از مهم‌ترین بستر‌ها برای خلق آثار جاودانۀ هنری است. هنر سفالگری و به تبع آن، نقاشی بر روی سفال، نظر به این که ریشه‌ای به وسعت تاریخ ایران زمین دارد و در روزگار ما نیز، هستند کسانی که در این زمینه به خلق اثر می‌پردازند، آن‌گونه که باید مورد توجه رسانه‌ها و مخاطبن قرار نگرفته است.

گفت‌وگوی پیش‌رو، گپ‌وگفت صمیمانه آنا با «نرگس مُمبِینی»، هنرمند فعال در رشتۀ نقاشی و نگارگری بر روی سفال است که مشروح آن را می‌خوانیم:

از دوران کودکی به سفالگری علاقه داشتم

مُمبِنی، کارشناس ارشد باستان‌شناسی در گرایش تاریخی با بیان این نکته که از کودکی همواره به هنر سفالگری علاقه داشته است، گفت: «من از زمانی که ۳ یا ۴ ساله بودم، با گِل بازی می‌کردم و زمانی که در کوچه بازی می‌کردم، خصوصاً در فصل زمستان و زمانی که مقداری باران می‌بارید و از بارش باران گِل تولید می‌شد، این گِل‌ها را بر می‌داشتم و با همان به ساخت ظرف و ظروف می‌پرداختم، بنابراین هنر سفالگری، به دوران خردسالی و بچگی من باز می‌گردد، اما به صورت جدی، وقتی علاقه‌مند به این هنر شدم که در دوران ابتدایی وارد مدرسه شده بودم.»

وی در ادامه، با اشاره به این نکته که در سال سوم ابتدایی علاقه او به این هنر بیشتر شده و به راحتی با گل کار می‌کرده ، افزود: «من از همان ابتدا فعالیت خود را با نقاشی آغاز کردم و در همان روز‌های بچگی با همۀ تکنیک‌ها کار کرده بودم و چون پدرم، آموزش‌وپرورشی بود و علاقۀ زیادی به هنر داشت، به همین علت، مرا نیز به هنر تشویق می‌کرد.»

ممبینی که نقاشی را در رشته‌های آبرنگ، گواش، ویترای و دیگر تکنیک‌ها دنبال کرده و ادامه داده است و مقام‌های مختلفی را در دوران تحصیل کسب کرده است، ادامه داد: «من برای نخستین بار، نقش‌مایه‌های باستانی را بر روی کاغذی به نام کاغذ «اشتنباخ» کشیدم که هنرمندان گروه گرافیک، نقاشی‌ها و طرح‌های خاصی را روی آن پیاده می‌کنند و همین جام «شوشان» که به آن علاقه دارم، آن را عاشقانه دوست دارم و متعلق به جنوب غرب ایران است، به هزارۀ چهارم قبل از میلاد باز می‌گردد، من بار‌ها و بارها، این اثر را نقاشی کردم و برای نخستین بار نیز، همین «بز شوشان» را روی کاغذ کشیدم و بسیار حس خوبی به من داد.»

علاقه‌مندان به نگارگری بر روی سفال پیشینۀ تاریخی فلات ایران را بشناسند

ممبینی، در بخشی دیگر از این گفت‌وگو، با اذعان به این امر که کسانی که می‌خواهند به صورت حرفه‌ای وارد این هنر شوند، در ابتدای راه می‌بایست یک پیشینۀ تاریخی در خصوص تاریخ ایران و تاریخ فلات ایران داشته باشند، یادآور شد: «کسانی که می‌خواهند به این هنر وارد شوند، می‌بایست کتب تاریخی ادوار مختلف را مطالعه کنند و باید گفت که اگر کسی بخواهد فعالیت در این زمینه را آغاز کند، باید به سراغ اساتیدی برود تا بتوانند پیشینۀ سفالگری در فلات ایران و دوره‌های تاریخی در کشور را برای آنان توضیح بدهند و پس از آن، وارد حوزۀ مباحث تاریخی می‌شوند، اما من به عزیزان علاقه‌مند توصیه می‌کنم تا در این زمینه مطالعه داشته باشند و از کلاس‌های آموزشی استفاده کنند.»

هنرمند می‌تواند ذوق درونی خویش را به نمایش بگذارد

ممبینی، با بیان اینکه هر چیزی که شخص بتواند بیافریند، هنر نام دارد و در این مسیر، اثر تولید شده بر اساس ذوق، سلیقه، استعداد و خلاقیتی که یک انسان دارد، می‌تواند درجه‌بندی شود و خود را بهتر و بیشتر نشان بدهد، افزود: «هنر و هنرمند به طور مستقیم با یکدیگر در ارتباط هستند و هنرمند نیز کسی است که می‌تواند ذوق و خلاقیت درونی خویش را در موضوعات مختلف و با استفاده از مواد و متریال مختلف بیان کند.»

این هنرمند رشتۀ نقاشی بر روی سفال، با بیان این که هر هنرمند در هر رشته‌ای دست به تولید اثری متفاوت می‌زند و مثلاً همان حسی را که او بر روی سفال پیاده می‌کند، یک هنرمند رشتۀ موسیقی با تکیه بر تار و یا گیتار خویش در یک قطعۀ موسیقی به نمایش می‌گذارد و یا ساز جدیدی می‌نوازد، ادامه داد: «تخصص من نقاشی بر روی سفال است و من معمولاً نقوش باستانی را بر روی سفال پیاده می‌کنم و از آنها ایده می‌گیرم و این، در نهایت طراحی و خلاقیت من است که می‌تواند اثر را، متفاوت‌تر از نقش و اثری که از دوران باستان از آن ایده می‌گیرم، به یک هنرمند خوب و خلاق مبدل سازد و اسم یک هنرمند را بر روی من بگذارد، والا اگر من در آثار خویش بخواهم از آثار دیگر هنرمندان اعصار و دوره‌های پیش کپی کنم، در عین این که اثر من، اثری زیبا محسوب می‌شود، اما یک اثر هنری به حساب نمی‌آید.»

وی هنرمند را شخصی برشمرد که بتواند خلاقیت و ایدۀ ذهنی خویش را بر روی هر ماده‌ای پیاده کند و با تأکید بر این موضوع که یک هنرمند، زمانی به جاودانگی می‌رسد که بتواند آن آفرینش را انجام دهد و بتواند یک برند را به نام خود ثبت کند و حس می‌کند که ثبت هنر به نام خویش می‌تواند اوج جاودانگی کار یک هنمرند باشد، اضافه کرد: «من تا به امروز توانستم شخصاً و با هزینۀ شخصی و در حوزۀ آموزش، در بخشی با کمک‌های مسئولین نیاز‌های خویش را برطرف کنم، حال آن که نیاز‌های بسیاری در حوزۀ رشتۀ نقاشی روی سفال وجود دارد که می‌بایست مورد توجه مسئولین قرار بگیرد.»

باید ظرفیت‌های بی‌نظیر تاریخی-هنری فلات ایران را به جهانیان نمایش بدهیم

ممبینی، با تأکید بر این امر که او، به عنوان کسی که نقش‌مایه‌های باستانی ایران را پس از گذشت هزاران سال از ترسیم مورد بررسی و ارزیابی قرار داده است و برای او بسیار مهم است که مفاهیم موجود در این نقش‌مایه‌ها پا را فراتر از مرز‌های ایران بگذارند، اظهار داشت: «من باید تلاش کنم تا هنری را که با تلاش بسیار، موفق شدم آن را زنده کنم، به همۀ جهانیان نشان بدهم تا بتوانیم بگوییم که هنر ایران زمین، تا چه اندازه بزرگ و ارزشمند است و این موضوع، یکی از گام‌های مهمی است که من، در این رشته به عنوان یک نیاز می‌شناسم و دوست دارم که این گام مهم را با کمک مسئولین بردارم.»

وی با اظهار تمایل در این زمینه که علاقه دارد نقوش باستانی که بر روی ظروف مصرفی ایجاد می‌شوند، به خارج از کشور صادر کند و یا حتی بتواند با برگزاری نمایشگاه‌های مختلف در دیگر کشور‌ها به نمایش بگذارد، تصریح کرد: «این موضوع یکی از مهم‌ترین نیاز‌های من در حوزۀ هنر نقاشی روی سفال است که هنوز برآورده نشده است، اما در صدد پیگیری آن هستم تا بتوان با همکاری و حمایت مسئولین، آن را به سرانجام برسانم.»

از ظرفیت موزۀ ملی برای ارائۀ هنر نقاشی روی سفال استفاده کنید

این هنرمند رشتۀ نقاشی بر روی سفال، ضمن ابراز خرسندی از این امر که امروز صنایع دستی با نگاهی خاص در سطح وزارتی مورد توجه قرار گرفته است، اضافه کرد: «امروز حمایت‌های بسیار خوبی در حوزۀ صنایع دستی از هنرمندان انجام می‌شود و باید گفت که  هنرمند بسیار کمی در حوزۀ نقاشی بر روی سفال در کشور به فعالیت می‌پردازند و باید با توجه به این که ما، تا به امروز توانسته‌ایم ۸ هزار سال هنر سفال ایران را زنده نگاه داریم و توانسته‌ایم در بخش کارآفرینی نیز گام‌های مؤثری برداریم، این موضوع می‌تواند بستری باشد تا فضایی در موزۀ ملی به این هنر اختصاص یابد و باید خطاب به وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بگویم که می‌توانید از ظرفیت‌های موجود در موزۀ ملی ایران، برای ارائۀ هنر نقاشی روی سفال به علاقه‌مندان و مخاطبان استفاده کنید.»

وی ضمن تأکید بر این موضوع که در چنین شرایطی، علاقه‌مندان به هنر می‌توانند اصل اثر و اثر بازآفرینی شده از روی اثر را در کنار هم ببینند، اظهار داشت: «در گردهمایی‌های بزرگ باستان‌شناسی و یا بازدید‌های مختلفی که مردم از شهر‌های مختلف دارند، می‌توان از ظرفیت موجود برای معرفی هنر نگارگری بر روی سفال استفاده کنند.»