یک درخت، شگفتی محیط زیست دریایی

به گزارش خبر شیمیشی “منگرو” به ایجاد یک اکوسیستم کامل کمک می کند. پرندگان روی شاخه های آن و دوزیستان و ماهی های کوچک روی ریشه آن زندگی می کنند. این درخت همچنین خاک ساحلی را تثبیت می کند و از فرسایش محافظت می کند. خرگوش ها، خرگوش هایی مانند مورچه ها و خرگوش ها و همچنین ماهی ها برای تخم گذاری در آن قرار دارند، علاوه بر این، این درخت نقش مهمی در تغذیه حیوانات و تامین چوب دارد و نقش مهم خود را در کشاورزی نیز می داند. این درخت برای تعادل اکولوژیکی سواحل دریا بسیار مهم است.

درخت حرا مادر همه پرندگان دریایی و همه موجودات آبزی مناطق استوایی و نیمه گرمسیری ساحلی و مادر موجودات خشکی است. جایی که شتر و گوسفند به برگ های این درخت تکیه می کنند که چراگاهی در بیابان نیست.

به گفته آژانس حفاظت از محیط زیست، انواع مختلف درختان حرا در محیط های گرمسیری به خوبی رشد می کنند. این رشد به سمت شمال و جنوب نیز گسترش می یابد، اما از 20 درجه شمالی و 20 درجه جنوبی بیشتر نمی شود. همچنین همزیستی مشابهی بین درختان حرا و گیاهان متحمل به شوری در منطقه دریایی راپامی (کنوانسیون حفاظت از محیط زیست دریایی خلیج فارس و دریای عمان) وجود دارد. این گیاهان حدود 14 میلیون هکتار از سطح زمین را پوشش می دهند. درخت حرا در سواحل مناطق گرمسیری یافت می شود و در دمای بین 19 تا 42 درجه زندگی می کند، به علاوه در نواحی ساحلی جنوب شرقی آسیا و منطقه دریای راپامی پراکنده است.

درختان حرا در سواحل غربی دریای سرخ، یعنی مصر و سودان، و در سواحل شرقی آن، یعنی عربستان و یمن می روییدند. جایی که مساحتی حداقل 100 کیلومتری را گسترش دادند. این درخت در خلیج عقبه نیز می روید. به نظر می رسد ژئومورفولوژی و اقلیم این مناطق ساحلی برای رشد گیاهان حرا مناسب باشد. بنابراین، یاروهای کوچکی که به ساحل می رسند و توسط صخره های مرجانی یا جزایر محافظت می شوند، مکان مناسبی را برای رشد این درختان فراهم می کنند، زیرا نیروی امواج را کاهش می دهند که معمولاً میانگین رشد درختان و نهال ها را از اصل اولیه از بین می برد. زیستگاه دور جدا می شود و می رود. نکته جالب در مورد درخت حرا این است که در سواحل دریای نمک رشد می کند، جایی که آب در هنگام جزر روی آن می نشیند و در هنگام جزر از آن دور می شود.

جنگل‌های حرا ایران یکی از مکان‌های منحصربه‌فرد رویشگاه‌های حرا در جهان محسوب می‌شوند، زیرا این رویشگاه بین ۲۵ تا ۲۷ درجه پراکنده است و این منطقه یکی از نقاط خاص جغرافیایی است.

بیشتر بخوانید:

بیش از 27 هزار هکتار جنگل حرا در ایران وجود دارد

اکوسیستم حرا زیستگاه بیش از 2000 گونه ماهی، بی مهرگان و گیاه در مناطق مختلف جهان را فراهم می کند.

گونه حرا

حدود 80 گونه گیاه حرا در جهان وجود دارد که 78 گونه آن دو لپه ای و دو گونه دیگر تک لپه ای هستند. این گیاه به 18 جنس و 23 دسته تقسیم می شود و در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان پراکنده است. بیشتر این گونه ها یعنی 65 گونه در جنوب شرقی آسیا و حدود 11 گونه دیگر در آمریکا و منطقه کارائیب یافت می شوند. با وجود این گونه ها، تنها دو گونه در سواحل کشورهای عضو سازمان منطقه ای راپامی یافت می شود. هر یک از این دو گونه، جنس گیاهی متفاوتی دارند. اولین گونه حرا Avicennia marina نام دارد و به دانشمند معروف ایرانی و نویسنده کتاب قوانین طب، ابن سینا نسبت داده می شود. گونه دوم Chandel (Rhizophora mucronata) نام دارد.

رایج ترین گیاه حرا در جهان از نوع اول آن، حرا ابنی سینا است. از شرق آفریقا و دریای سرخ که بهترین مکان برای رشد آن محسوب می شود و در سواحل آن به وفور یافت می شود تا سواحل گرمسیری و نیمه گرمسیری اقیانوس هند، جنوب چین، بیشتر استرالیا تا پلینزی. شامل جزایر فیجی و نیوزلند می شود. نوع دوم یا Chandel نیز به وفور در سواحل و باتلاق های نیمه شور فلوریدا جنوبی، مکزیک، هند غربی و همچنین آمریکای مرکزی و جنوبی یافت می شود.

وسعت جنگل های حرا در ایران بیش از ۲۷ هزار هکتار است و بیشتر گونه های آن ابن سینا است. این جنگل ها از سد نایبند بوشهر تا دریاچه گواتر در جنوب سیستان و بلوچستان و در سواحل عمان گسترده شده اند. بیش از 90 درصد این جنگل‌ها از نظر کمی و کیفی در استان هرمزگان مانند بندر خمر و جزیره قشم است، البته در منطقه خور آذینی استان هرمزگان، شهرستان سیریک، منطقه‌ای وجود دارد. انواع “چندل”.

سه نوع گیاه منگیر در کشورهای عربی وجود دارد و در کنار دو گونه مذکور، گونه دیگری به نام (Bruguiera Gymnorrhiza) در این کشورها می روید.

مهمترین خصوصیات گیاهان حرا

گیاهان حرا گیاهانی همیشه سبز هستند که در طول سال سبز باقی می مانند. این گیاهان از آب دریا اشباع شده اند. در برخی مناطق، گیاهان حرا فقط بوته های کوتاه هستند، اما در مناطق دیگر آنقدر بزرگ می شوند که به درختان ضخیم تبدیل می شوند که ارتفاع آنها به 30-40 متر می رسد. این گیاهان دارای شاخه های درهم تنیده هستند که در سربالایی یا سرازیری در تالاب های ساحلی رشد می کنند.

درختان حرا پوشش گیاهی ساحلی اصلی مناطق گرمسیری را تشکیل می دهند و معمولاً در امتداد آب های اقیانوس آرام رشد می کنند، در حالی که جنگل های انبوه حرا در مناطق آب کم عمق یا در امتداد خلیج ها، دریاچه ها و مصب ها رشد می کنند. ریشه این گیاهان گل را لنگر می اندازد و جریان آب را در مصب ها و مصب ها تثبیت می کند و در نتیجه به تثبیت جریان ها و ایجاد مناطق ساحلی مناسب کمک می کند. مناطقی که بسیاری از گونه های ماهی و جانوران دریایی در آن رشد می کنند.

گیاه حرا از یک طرف قابلیت رویش در ناحیه بین دریا و اقیانوس ها و از طرف دیگر در سرزمین دریا و مرداب ها در مناطق گرم و نیمه گرمسیری را دارد. حرا همچنین معمولاً در آب شیرین نواحی ساحلی، مناطق جزر و مدی متصل به ساحل یا مناطق جزر و مدی، به ویژه در باد و آب هایی که از امواج قوی در امان هستند، یافت می شود.

درختان حرا به همراه سایر گیاهان نمکی گروهی از گیاهان را تشکیل می دهند. این گیاه می تواند شرایط سختی را تحمل کند که اکثر گیاهان جهان نمی توانند در آن زنده بمانند، بنابراین می تواند شوری بالا را تحمل کند و وزن بالای خود را تحمل کند. گیاه حرا آب نمک را فیلتر کرده و نمک اضافی را به برگ ها منتقل می کند.

گیاه حرا در زیستگاه های شنی یا گلی هوادهی شده رشد می کند و به دلیل ریشه های زیاد می تواند در سواحل شنی زندگی کند، حتی اگر این ماسه ها گل آلود باشند. حرا همچنین می تواند تمام شرایط آب و هوایی سخت مانند دمای بالا، خشکسالی، رطوبت بالا و جریان جزر و مد را تحمل کند. درختان حرا نیازی به نگهداری ندارند زیرا آماده مقابله با شرایط محیطی اطراف هستند.

درختان حرا در سواحل شنی، در مناطق جزر و مدی در تالاب های نیمه بسته با جریان های آب آرام و همچنین در آب های شور و شور رشد می کنند.

حرا یکی از مهم‌ترین منابع برای غلبه بر عوامل منفی تأثیرگذار بر محیط‌زیست دریایی از جمله تکه تکه شدن بخش‌هایی از دریا در اثر فرسایش و خشک شدن آن یا آلودگی محیط‌زیست دریایی است.

تهدید جنگل های حرا

درختان حرا اگرچه از نظر اکولوژیکی منحصر به فرد هستند، اما این روزها در معرض انواع آسیب ها و تخریب ها توسط انسان ها هستند. متأسفانه بخشی از جمعیت جهان از حفاظت از این درخت غفلت می کنند به همین دلیل مناطق حرا پر از زباله و زباله شده و یا با بولدوزر کنده شده و از بین می روند. با توجه به اقدامات و اقدامات نادرست مردم و تخریب مداوم سواحل توسط آنها از طریق ریختن زباله و افزایش سطح زمین در ساحل با خشک شدن دریا به منظور ایجاد فرصت برای تاسیسات گردشگری و ساختمان های مسکونی، ریشه و شاخه های درختان حرا در بسیاری از مناطق ساحلی جهان از بین می روند.

انتهای پیام