چای نوشیدن ترامپ با این مرد ۱۰ میلیون دلاری، خاورمیانه را به لرزه می اندازد/فرصتی برای عرض اندام سعودی

به گزارش شیمیشی وب سایت شبکه خبری سی ان ان با عنوان «حمایت ترامپ از سوریه و جهادی که رئیس جمهور شده است می تواند خاورمیانه را تکان دهد» نوشت:

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا روز چهارشنبه با یک جهادی سابق که تا همین اواخر ۱۰ میلیون دلار جایزه برای سرش تعیین شده بود چای نوشید.

احمد الشرع رئیس جمهور موقت سوریه که زمانی با نام مستعار نظامی خود ابومحمد الجولانی شناخته می شد شش ماه پس از رهبری یک کمپین سریع که رژیم نیم قرنی اسد را سرنگون کرد گروه های مسلح تحت حمایت ایران را بیرون راند و خود را رهبر کشور اعلام کرد در ریاض با ترامپ دیدار کرد.

الشرع در سال ۲۰۱۳ به دلیل رهبری شاخه القاعده در سوریه معروف به جبهه النصره و سازماندهی بمب گذاری های انتحاری در سراسر سوریه در فهرست ویژه تروریست های جهانی ایالات متحده قرار گرفت. این جهادی سابق متولد عربستان سعودی سال ها پیش از عزیمت به سوریه برای رهبری یک شورش مسلحانه اسلام گرا که بشار اسد را سرنگون کرد با نیروهای آمریکایی در عراق جنگیده بود.
این دیدار که سوریه آن را «تاریخی» توصیف کرد اولین دیدار بین یک رئیس جمهور ایالات متحده و سوریه در ۲۵ سال گذشته بود که در جریان سفر خاورمیانه ای ترامپ اولین مجموعه از سفرهای رسمی او در دوره دوم ریاست جمهوری اش انجام شد.

در عکس هایی که کاخ سفید و وزارت امور خارجه عربستان سعودی منتشر کردند هر دو رهبر در حال لبخند زدن دیده می شدند. وزارت امور خارجه سوریه اعلام کرد که ترامپ متعهد به «ایستادن در کنار سوریه در این برهه حساس» است.

یک روز پیش از آن ترامپ لغو تحریم های چند دهه ای علیه سوریه را اعلام کرد اقدامی که باعث تشویق ۴۰ ثانیه ای حضار از جمله تشویق ایستاده محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی شد.

ترامپ روز سه شنبه در سالن خطاب به حضار گفت: «اوه من برای ولیعهد چه کار می کنم؟» و از رهبر بالفعل عربستان سعودی به خاطر رهبری تلاش برای لغو آنچه رئیس جمهور تحریم های «وحشیانه و فلج کننده» نامید قدردانی کرد. سوریه از دسامبر ۱۹۷۹ توسط ایالات متحده به عنوان حامی تروریسم دولتی تعیین شده است.

اقتصاد سوریه سال هاست که به دلیل تحریم های غرب فلج شده است. از جمله سخت ترین آنها قانون قیصر ایالات متحده در سال ۲۰۱۹ است که تحریم های گسترده ای را اعمال کرد که افراد شرکت ها یا دولت ها را از فعالیت های اقتصادی که به تلاش های جنگی اسد کمک می کردند محدود می کرد. این قانون کل اقتصاد را مصون از هرگونه آسیبی کرد. طبق گزارش بانک جهانی اقتصاد این کشور بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ بیش از نصف کاهش یافته است.

طبق گزارش بانک جهانی تا سال ۲۰۲۲ فقر ۶۹ درصد از جمعیت سوریه را تحت تأثیر قرار داده بود. این بانک اعلام کرد که فقر شدید در سال ۲۰۲۲ بیش از یک چهارم سوری ها را تحت تأثیر قرار داده است و افزود که این تعداد احتمالاً پس از زلزله ویرانگر فوریه ۲۰۲۳ رو به وخامت گذاشته است.

کشورهای خلیج فارس مشتاق سرمایه گذاری در سوریه و تقویت اقتصاد آن بوده اند اما از نقض تحریم های ایالات متحده محتاط بوده اند. اقدام ترامپ احتمالاً چنین موانعی را از بین می برد و راه را برای میلیاردها دلار سرمایه گذاری باز می کند.
به گفته کاخ سفید در این دیدار ترامپ به الشرع پیشنهاد داد که مجموعه ای از اقدامات از جمله عادی سازی روابط با اسرائیل اخراج «تروریست های» خارجی و فلسطینی و کمک به ایالات متحده برای جلوگیری از ظهور مجدد داعش را انجام دهد.

بیرون آوردن سوریه از انزوا به رژیم نوپای این کشور و رئیس جمهور آن که سال گذشته در مصاحبه ای با سی ان ان متعهد شد که مخالفان مسلح سوریه در نهایت قصد دارند دولتی را تشکیل دهند که توسط نهادها و «شورای منتخب مردم» تعریف شده باشد حیاتی دوباره می بخشد. اما این همچنین فرصتی را برای کشورهای عربی خلیج فارس و ترکیه که برای لغو تحریم ها نیز تلاش کردند فراهم می کند تا نفوذ خود را در سوریه گسترش دهند و پس از دهه ها کنار گذاشته شدن از این کشور از آن سود ببرند.

ناتاشا هال از برنامه خاورمیانه در مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی (CSIS) گفت: «این واقعیت که او (ترامپ) این کار را به صورت علنی و از ریاض انجام داد به نظر من نوعی تأیید ضمنی برای کسانی است که به دنبال سرمایه گذاری در سوریه نیز هستند.» «(این) به این معنی است که او به محمد بن سلمان پیروزی می دهد.»

خوش بینی محتاطانه در میان سوری ها

پس از اعلام لغو تحریم ها توسط ترامپ آتش بازی آسمان برخی از بزرگترین شهرهای سوریه را روشن کرد. بیلبوردهایی با تشکر از ترامپ و شاهزاده محمد نصب شد.

رانیم ساخال که می گوید از زمان تولدش در دهه ۱۹۷۰ تحت تحریم زندگی کرده است گفت: «نمی دانم زندگی بدون تحریم ها چگونه خواهد بود. کشور در حال خفگی بوده است.»

ساخال افزود: «مردم خوش بین هستند و رویای ما این است که کشورهای عربی کمک کنند چیزی که سال هاست به دلیل رقابت بشار با رهبران عرب ندیده ایم.»

پس از اعلام این خبر لیر واحد پول سوریه تا ۲۷ درصد در برابر دلار آمریکا افزایش یافت. محمد نضال الشعار وزیر اقتصاد و تجارت این کشور در برنامه زنده تلویزیونی با شبکه سعودی العربیه اشک ریخت و تأکید کرد که سوریه «اکنون وارد مرحله جدیدی می شود».

اما این خوش بینی فراگیر نیست. لغو تحریم ها به رژیم جدید الشرع مشروعیت می بخشد و برخی در سوریه نگران نحوه برخورد جهادگران سابق با اقلیت ها هستند.

جورج ساکن دمشق که از افشای نام خانوادگی خود خودداری کرد به سی ان ان گفت: «ما از این بابت خوشحالیم… خدا را شکر. پس از این همه سال اقتصاد می تواند احیا شود. قیمت ها بسیار بالاست محصولات در دسترس نیستند بنابراین به خواست خدا این آغاز بهبود اقتصادی در کشور خواهد بود.» با این حال لغو تحریم ها نباید به عنوان تأیید ضمنی رژیم بدون محاکمه کسانی که در کشتار اقلیت ها دست داشته اند تعبیر شود.

او گفت: «ما با تعدادی از گروه های افراطی مواجه هستیم که آزادی ها را محدود می کنند. اگر یک پسر و یک دختر در ملاء عام با هم دیده شوند آن مرد می تواند بازداشت و ناپدید شود. مردان می توانند به دلیل پوشیدن شلوارک مورد ضرب و شتم قرار گیرند… این یک نقض شدید آزادی های شخصی است.»

در ماه مارس مردان مسلح وفادار به رژیم جدید سوریه پس از سرکوب بقایای رژیم سابق اسد که به قتل های دسته جمعی علیه اقلیت علوی منجر شد اعدام های میدانی انجام دادند و از پاکسازی کشور سخن گفتند. سازمان ملل در آن زمان اعلام کرد که تمام اعضای خانواده از جمله زنان و کودکان در جریان این خشونت ها کشته شده اند.

فرصتی برای عربستان سعودی

برای دهه ها کشورهای عربی خلیج فارس از سوریه کنار گذاشته شدند زیرا رقیب آنها ایران از طریق اتحاد با رژیم اسد نفوذ خود را در این کشور گسترش می داد.

جنگ داخلی یک دهه ای در سوریه روابط بین دمشق و اکثر کشورهای عربی را به شدت تیره کرد و در نهایت به اخراج سوریه از اتحادیه عرب منجر شد. در طول چند سال گذشته کشورهای خلیج فارس شروع به ترمیم روابط با رژیم اسد کردند و رهبری تلاش ها برای احیای او را بر عهده داشتند تا اینکه او در ماه دسامبر به طور ناگهانی از قدرت برکنار شد. از آن زمان عربستان سعودی و قطر تلاش های خود را برای ادغام مجدد رژیم جدید در جامعه بین المللی دو چندان کردند.

فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان سعودی روز چهارشنبه اعلام کرد که ریاض در “خط مقدم” احیای اقتصادی سوریه خواهد بود. تلاش های ریاض می تواند به این کشور اجازه دهد تا به یک بازیگر مهم در این کشور تبدیل شود و برای اولین بار نفوذ خود را در آنجا گسترش دهد.

بن فرحان روز چهارشنبه در یک کنفرانس خبری گفت: «سوریه تنها نخواهد بود. عربستان سعودی… در خط مقدم حامیان آن بیداری اقتصادی خواهد بود… (سوریه) به یک فشار نیاز دارد و این فشار را از برادران خود در منطقه دریافت خواهد کرد.»

حسن الحسن عضو ارشد موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک گفت که عربستان سعودی «منافع ژئواستراتژیکی در خاورمیانه» دارد که می تواند از طریق حمایت از رژیم فعلی سوریه به دست آید.

وی گفت: «عربستان سعودی می خواهد سوریه باثبات باشد این کشور می داند که تنها راه رسیدن به یک سوریه باثبات ارائه منابع و ابزارهای اقتصادی به دولت فعلی برای تحقق به اصطلاح پیروزی است.»

مقابله با اسرائیل

در دوران دولت بایدن ایالات متحده و عربستان سعودی در آستانه دستیابی به یک توافق جامع امنیتی و اقتصادی بودند که می توانست منجر به عادی سازی روابط بین پادشاهی سعودی و اسرائیل شود.

علیرغم تمایل ترامپ به به رسمیت شناختن اسرائیل توسط عربستان سعودی چنین عادی سازی در طول سفر او به ریاض محقق نشد. در عوض رئیس جمهور گفت که با الشرع روابط برقرار خواهد کرد اقدامی که اسرائیل را که از زمان سقوط اسد بارها سوریه را بمباران کرده و بخش های بیشتری از خاک آن را تصرف کرده است به چالش می کشد.

یک مقام اسرائیلی به سی ان ان گفت که وقتی بنیامین نتانیاهو نخست وزیر در ماه آوریل با ترامپ در واشنگتن ملاقات کرد از رئیس جمهور خواست که تحریم های سوریه را لغو نکند و گفت که نگران است که این امر منجر به تکرار وقایع ۷ اکتبر ۲۰۲۳ شود زمانی که شبه نظامیان به رهبری حماس به اسرائیل حمله کردند.

نتانیاهو موضع تهاجمی در قبال الشرع و دولت جدیدش اتخاذ کرده بود. در روزهای پس از برکناری اسد او دستور حمله زمینی بی سابقه ای به سوریه را صادر کرد و نیروهای اسرائیلی را بیش از هر زمان دیگری به عمق این کشور کشاند و به تنش زدایی ضمنی ۵۰ ساله اسرائیل با اسدها پایان داد.

این تشدید تنش ها به سرعت تعهد اولیه نتانیاهو مبنی بر رعایت «حسن همجواری» با سوریه جدید را کنار گذاشت. صدها حمله هوایی بقایای تسلیحات اسد به ویژه سلاح های شیمیایی آن را هدف قرار داد تا از افتادن آنها به دست گروه های شبه نظامی جلوگیری کند و نیروهای اسرائیلی کوه هرمون بلندترین قله سوریه و یک موقعیت استراتژیک حیاتی مشرف به اسرائیل لبنان و سوریه را تصرف کردند.

نتانیاهو هفته گذشته در یک بیانیه ویدیویی گفت: «ما رژیم اسد را که اساساً به عنوان پل ارتباطی زمینی بین ایران و حزب الله در لبنان استفاده می شد سرنگون کردیم.»

پس از دیدار با الشرع در روز چهارشنبه ترامپ از او تمجید کرد و او را «مردی جوان جذاب و عالی» با «گذشته ای بسیار قوی» و «جنگجو» خواند. او گفت رئیس جمهور جدید سوریه «شانس واقعی برای سر و سامان دادن به اوضاع» دارد.

315 315