پیدا کردن doi مقاله
شناسه دیجیتالی مقاله که با عنوان DOI شناخته می‌شود ابزاری حیاتی برای دسترسی و مدیریت مقالات علمی است. یافتن DOI مقاله به محققان و دانشجویان کمک می‌کند تا به سرعت و با دقت به منابع مورد نیاز خود دست یابند و از صحت ارجاعات اطمینان حاصل کنند. این شناسه یک لینک پایدار و منحصربه‌فرد برای هر اثر دیجیتال فراهم می‌آورد.
DOI چیست؟
DOI مخفف عبارت Digital Object Identifier به معنای شناسه شیء دیجیتال است. این یک استاندارد بین‌المللی برای شناسایی منحصربه‌فرد انواع آثار دیجیتال مانند مقالات ژورنالی کتاب‌ها گزارش‌ها مجموعه داده‌ها و حتی ویدئوهای علمی است. هر DOI از دو بخش اصلی تشکیل شده است: یک پیشوند (Prefix) و یک پسوند (Suffix) که با یک علامت اسلش (/) از هم جدا می‌شوند. پیشوند توسط یک آژانس ثبت‌کننده مانند Crossref یا DataCite به ناشر اختصاص داده می‌شود و همیشه با عدد “10.” شروع می‌شود و پس از آن کدی مربوط به ناشر قرار می‌گیرد (مثال: 10.1016). پسوند توسط خود ناشر تعیین می‌گردد و معمولاً شامل اطلاعاتی مانند شماره مجله شماره مقاله یا کد داخلی ناشر است که آن اثر خاص را در میان آثار آن ناشر منحصربه‌فرد می‌کند (مثال: j.cell.2020.10.005). ترکیب این پیشوند و پسوند یک شناسه کاملاً منحصربه‌فرد را برای هر مقاله یا اثر دیجیتال ایجاد می‌کند که در سطح جهانی یکتاست. بر خلاف آدرس‌های اینترنتی معمولی (URL) DOI یک پیوند پایدار است؛ به این معنی که حتی اگر محل نگهداری فایل مقاله در وب تغییر کند DOI آن مقاله ثابت باقی می‌ماند و با استفاده از سیستم حل‌کننده DOI (DOI Resolver) می‌توان به آخرین محل انتشار معتبر آن دسترسی پیدا کرد. این پایداری یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از DOI در ارجاعات علمی و مدیریت منابع است.
اهمیت و کاربردهای DOI
اهمیت DOI در دنیای انتشارات علمی فراتر از صرفاً یک کد شناسایی است. اصلی‌ترین کاربرد و مزیت DOI فراهم کردن یک پیوند پایدار و دائمی به محتوای دیجیتال است. همانطور که اشاره شد آدرس‌های اینترنتی (URLها) ممکن است به مرور زمان تغییر کنند (مثلاً به دلیل تغییر ساختار وبسایت ناشر یا انتقال مقاله به پلتفرم دیگر) که این امر می‌تواند منجر به “لینک‌های شکسته” در فهرست منابع مقالات شود و دسترسی به منابع ارجاع‌داده‌شده را برای خوانندگان دشوار یا غیرممکن سازد. DOI با ارائه یک شناسه ثابت این مشکل را حل می‌کند؛ با داشتن DOI یک مقاله می‌توان از طریق سیستم حل‌کننده DOI (مانند doi.org) همیشه به جدیدترین و صحیح‌ترین مکان آنلاین مقاله هدایت شد. این پایداری برای اطمینان از صحت و قابلیت دسترسی ارجاعات در مقالات علمی بسیار حیاتی است. علاوه بر این DOI فرآیندهای مختلفی را تسهیل می‌کند: جستجو و بازیابی مقالات خاص آسان‌تر می‌شود زیرا بسیاری از پایگاه‌های اطلاعاتی علمی و موتورهای جستجو امکان جستجو مستقیم با استفاده از DOI را فراهم می‌کنند. ردیابی میزان استفاده و استناد به مقالات (Citation Tracking) دقیق‌تر می‌شود زیرا DOI به عنوان یک شناسه استاندارد در پایگاه‌های استنادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین DOI به ناشران و نویسندگان کمک می‌کند تا آثار خود را بهتر مدیریت کنند و از حقوق مالکیت فکری خود محافظت نمایند. در نهایت استفاده از DOI در فهرست منابع مقالات یک استاندارد حرفه‌ای محسوب می‌شود و به افزایش اعتبار و قابلیت اعتماد پژوهش کمک می‌کند.
محل قرارگیری معمول DOI در مقاله
شناسه DOI در مقالات علمی معمولاً در مکان‌های مشخصی قرار داده می‌شود تا به راحتی توسط خوانندگان و سیستم‌های خودکار قابل شناسایی و استخراج باشد. رایج‌ترین محل برای نمایش DOI در صفحه اول مقاله است. اغلب در بخش بالایی صفحه نزدیک عنوان مقاله نام نویسندگان اطلاعات وابستگی سازمانی یا چکیده (Abstract) مقاله DOI را به صورت یک لینک فعال یا متن ساده مشاهده خواهید کرد. گاهی اوقات DOI در سرصفحه (Header) یا پاصفحه (Footer) صفحات مقاله تکرار می‌شود به خصوص در مقالات منتشر شده به صورت آنلاین تا در هر صفحه‌ای که خواننده قرار دارد قابل دسترسی باشد. محل دیگر رایج در انتهای مقاله است معمولاً در کنار اطلاعات مربوط به تاریخ دریافت و پذیرش مقاله یا در بخش اطلاعات ناشر. در نسخه آنلاین مقالات که در وبسایت مجله یا پلتفرم ناشر منتشر می‌شوند DOI معمولاً به صورت یک لینک برجسته در صفحه اصلی مقاله (Landing Page) نمایش داده می‌شود اغلب زیر عنوان یا در ستون کناری اطلاعات مقاله. همچنین در فایل PDF مقاله DOI ممکن است در بخش متادیتای فایل (Metadata) جاسازی شده باشد که با بررسی مشخصات فایل قابل مشاهده است هرچند که این روش کمتر رایج برای یافتن سریع آن توسط کاربر است. ناشران مختلف ممکن است سبک‌های متفاوتی برای نمایش DOI داشته باشند اما هدف همواره این است که این شناسه مهم در محلی قابل رویت و دسترسی قرار گیرد تا فرآیند شناسایی و استفاده از مقاله تسهیل شود.
روش های اصلی پیدا کردن DOI
برای یافتن شناسه DOI یک مقاله علمی روش‌های متعددی وجود دارد که بسته به اطلاعاتی که از مقاله در دست دارید و محل انتشار آن می‌توانید از یکی یا ترکیبی از آن‌ها استفاده کنید. این روش‌ها شامل جستجو در وبسایت منبع اصلی انتشار استفاده از ابزارهای آنلاین تخصصی و بهره‌گیری از اطلاعات شناسایی مقاله مانند عنوان یا نام نویسنده است. انتخاب روش مناسب می‌تواند فرآیند پیدا کردن DOI را سریع‌تر و کارآمدتر کند. در ادامه به بررسی تفصیلی هر یک از این روش‌های اصلی می‌پردازیم و نحوه استفاده از آن‌ها را شرح می‌دهیم.
جستجو در وبسایت مجله یا ناشر
یکی از مطمئن‌ترین راه‌ها برای پیدا کردن DOI یک مقاله مراجعه مستقیم به منبع اصلی انتشار آن است. هر مقاله علمی معمولاً در وبسایت مجله‌ای که در آن منتشر شده یا بر روی پلتفرم ناشری که مجله زیرمجموعه آن است به صورت آنلاین در دسترس قرار دارد. برای استفاده از این روش ابتدا باید نام مجله‌ای که مقاله در آن چاپ شده است را بدانید. سپس به وبسایت رسمی آن مجله یا وبسایت ناشر مربوطه (مانند Elsevier, Springer Nature, Wiley, Taylor & Francis, IEEE, ACM و غیره) مراجعه کنید. در وبسایت بخش مربوط به آرشیو شماره‌های منتشر شده مجله (Archive یا Issues) را پیدا کنید و به سال جلد (Volume) و شماره (Issue) مربوط به مقاله مورد نظرتان بروید. پس از یافتن شماره مجله فهرست مقالات منتشر شده در آن شماره را مشاهده خواهید کرد. مقاله خود را بر اساس عنوان یا نام نویسندگان در این فهرست پیدا کنید و روی لینک مربوط به آن کلیک کنید تا به صفحه اختصاصی مقاله (Article Landing Page) هدایت شوید. در این صفحه که معمولاً شامل چکیده اطلاعات نویسندگان و لینک دسترسی به نسخه کامل مقاله (HTML یا PDF) است DOI مقاله به صورت برجسته نمایش داده می‌شود. گاهی اوقات DOI در بالای صفحه زیر عنوان مقاله یا در بخش اطلاعات مقاله در ستون کناری قرار دارد. همچنین اگر فایل PDF مقاله را دانلود کنید DOI معمولاً در صفحه اول یا در سرصفحه/پاصفحه آن قابل مشاهده است. این روش زمانی بسیار موثر است که اطلاعات کامل مجله (سال جلد شماره) را در اختیار دارید و وبسایت ناشر به خوبی سازماندهی شده است.
استفاده از ابزارهای آنلاین جستجوی DOI
علاوه بر مراجعه مستقیم به وبسایت ناشر ابزارهای آنلاین متعددی وجود دارند که به طور خاص برای جستجو و بازیابی DOI مقالات طراحی شده‌اند. این ابزارها معمولاً از پایگاه‌های اطلاعاتی بزرگ حاوی متادیتای مقالات منتشر شده توسط ناشران مختلف استفاده می‌کنند. استفاده از این ابزارها زمانی مفید است که اطلاعات کاملی از محل انتشار مقاله (مانند نام دقیق مجله سال و شماره) در اختیار ندارید اما اطلاعات دیگری نظیر عنوان مقاله یا نام نویسنده را می‌دانید. این ابزارها معمولاً رابط کاربری ساده‌ای دارند: یک فیلد جستجو که در آن می‌توانید اطلاعاتی که از مقاله دارید را وارد کنید. پس از وارد کردن اطلاعات و کلیک بر روی دکمه جستجو ابزار پایگاه داده خود را جستجو می‌کند و نتایج مرتبط را نمایش می‌دهد. اگر مقاله مورد نظر شما در پایگاه داده ابزار موجود باشد و دارای DOI باشد شناسه DOI آن به همراه اطلاعات دیگری مانند عنوان نویسندگان نام مجله و سال انتشار نمایش داده خواهد شد. برخی از این ابزارها امکان جستجو با استفاده از بخش‌هایی از اطلاعات (مانند بخشی از عنوان) را نیز فراهم می‌کنند که در مواردی که اطلاعات کاملی در دست نیست بسیار کمک‌کننده است. دو نمونه از مهم‌ترین و پرکاربردترین این ابزارها که توسط آژانس‌های ثبت‌کننده اصلی DOI ارائه می‌شوند ابزارهای جستجوی Crossref و DataCite هستند که در بخش‌های بعدی به تفصیل نحوه استفاده از آن‌ها شرح داده خواهد شد. استفاده از این ابزارهای متمرکز می‌تواند فرآیند یافتن DOI را تسریع کند به خصوص زمانی که با مقالاتی از ناشران مختلف سروکار دارید.
نحوه پیدا کردن DOI با استفاده از Crossref
Crossref یکی از بزرگترین و معتبرترین آژانس‌های ثبت DOI در جهان است و بخش عمده‌ای از مقالات علمی منتشر شده توسط ناشران بزرگ و کوچک در این سیستم ثبت می‌شوند. به همین دلیل ابزار جستجوی Crossref یکی از قوی‌ترین منابع برای یافتن DOI مقالات است. Crossref دو ابزار اصلی برای جستجوی متادیتا و یافتن DOI ارائه می‌دهد: “Metadata Search” و “Simple Text Query”. برای استفاده از Metadata Search به وبسایت Crossref (معمولاً از طریق crossref.org) مراجعه کنید و بخش مربوط به جستجوی متادیتا را پیدا کنید. در این ابزار می‌توانید اطلاعات مختلفی از مقاله مانند عنوان دقیق مقاله نام نویسندگان (به خصوص نویسنده اول) نام مجله سال انتشار شماره جلد و شماره صفحه را در فیلدهای جداگانه وارد کنید. هرچه اطلاعات دقیق‌تری ارائه دهید احتمال یافتن صحیح مقاله و DOI آن بیشتر می‌شود. پس از وارد کردن اطلاعات بر روی دکمه جستجو کلیک کنید. Crossref پایگاه داده وسیع خود را جستجو کرده و نتایج مطابق با اطلاعات وارد شده را نمایش می‌دهد. در نتایج جستجو معمولاً عنوان مقاله نویسندگان نام مجله اطلاعات انتشار و مهمتر از همه شناسه DOI مقاله نمایش داده می‌شود. ابزار Simple Text Query نیز به شما امکان می‌دهد تا یک یا چند ارجاع کامل مقاله را (مانند آنچه در فهرست منابع دیده می‌شود) در یک کادر متنی وارد کنید. این ابزار با استفاده از پردازش زبان طبیعی اطلاعات مقاله را استخراج کرده و DOI مربوطه را پیدا می‌کند. این روش برای یافتن DOI چندین مقاله به صورت همزمان بسیار کارآمد است. استفاده از Crossref یک راهکار مطمئن برای دسترسی به DOI مقالاتی است که توسط ناشران عضو این آژانس ثبت شده‌اند.
نحوه پیدا کردن DOI با استفاده از DataCite
DataCite یکی دیگر از آژانس‌های ثبت DOI است هرچند تمرکز اصلی آن علاوه بر مقالات بر روی ثبت DOI برای مجموعه داده‌های تحقیقاتی نرم‌افزارها گزارش‌ها و سایر خروجی‌های پژوهشی است. با این حال بسیاری از ناشران و مخازن نیز از DataCite برای ثبت DOI مقالات و گزارش‌های خود استفاده می‌کنند به خصوص در حوزه‌هایی که تولید و انتشار داده‌های پژوهشی اهمیت زیادی دارد. DataCite نیز یک ابزار جستجوی عمومی برای یافتن آثار ثبت شده در سیستم خود ارائه می‌دهد. برای استفاده از این ابزار به وبسایت DataCite (معمولاً از طریق datacite.org) مراجعه کرده و بخش مربوط به جستجو (Search) را پیدا کنید. رابط جستجوی DataCite معمولاً به شما امکان می‌دهد تا بر اساس کلمات کلیدی موجود در عنوان یا چکیده نام نویسنده نام ناشر سال انتشار یا حتی بخشی از DOI جستجو کنید. در فیلد جستجو اطلاعاتی که از مقاله دارید (مانند عنوان یا نام نویسنده) را وارد کنید و دکمه جستجو را بزنید. DataCite پایگاه داده خود را جستجو کرده و نتایج مرتبط را نمایش می‌دهد. در نتایج جستجو اطلاعات مربوط به اثر یافت شده شامل عنوان نویسندگان ناشر نوع اثر (مثلاً Text – Journal Article) و شناسه DOI آن نمایش داده می‌شود. اگر مقاله مورد نظر شما توسط ناشری در DataCite ثبت شده باشد می‌توانید DOI آن را از این طریق پیدا کنید. اگرچه Crossref پوشش گسترده‌تری در زمینه مقالات ژورنالی دارد DataCite نیز یک منبع ارزشمند به خصوص برای مقالات منتشر شده توسط سازمان‌ها یا در مخازن داده محور محسوب می‌شود و استفاده از آن می‌تواند مکمل جستجو در Crossref باشد.
یافتن DOI با استفاده از اطلاعات مقاله (عنوان نویسنده)
یکی از رایج‌ترین سناریوها این است که شما عنوان مقاله نام نویسندگان یا اطلاعاتی کلی مانند نام مجله و سال انتشار را در اختیار دارید اما به خود فایل مقاله یا صفحه وب آن دسترسی مستقیم ندارید. در چنین مواردی می‌توانید از این اطلاعات برای یافتن DOI مقاله استفاده کنید. روش اصلی در اینجا استفاده از ابزارهای جستجوی متادیتا است که پیشتر به آن‌ها اشاره شد به خصوص ابزارهای ارائه شده توسط Crossref و DataCite. وارد کردن عنوان دقیق مقاله در فیلد جستجوی این ابزارها اغلب بهترین راه برای یافتن DOI است. اگر عنوان بسیار رایج است یا از صحت دقیق آن مطمئن نیستید می‌توانید عنوان را با نام نویسنده اول یا نام نویسندگان کلیدی ترکیب کنید. بسیاری از ابزارهای جستجو امکان فیلتر کردن نتایج بر اساس نام نویسنده را دارند. همچنین وارد کردن نام مجله‌ای که مقاله در آن منتشر شده به همراه سال انتشار می‌تواند به محدود کردن نتایج و یافتن سریع‌تر مقاله کمک کند. برخی پایگاه‌های اطلاعاتی علمی بزرگ مانند Scopus Web of Science یا Google Scholar نیز امکان جستجو بر اساس عنوان و نویسنده را فراهم می‌کنند و در صفحه نتایج جستجو یا صفحه جزئیات مقاله شناسه DOI را نمایش می‌دهند. اگرچه هدف اصلی این پایگاه‌ها جستجوی مقالات بر اساس موضوع یا اطلاعات کتاب‌شناختی است اما آن‌ها نیز منبع خوبی برای یافتن DOI هستند به خصوص اگر به اشتراک این پایگاه‌ها دسترسی دارید. نکته مهم این است که هرچه اطلاعات دقیق‌تر و کامل‌تری از مقاله (عنوان کامل نام نویسندگان نام مجله سال جلد شماره صفحات) در اختیار داشته باشید احتمال موفقیت در یافتن DOI با استفاده از این روش‌ها افزایش می‌یابد.
پیدا کردن DOI از فایل PDF مقاله
اگر فایل PDF مقاله مورد نظر را در اختیار دارید می‌توانید مستقیماً از داخل فایل برای پیدا کردن DOI اقدام کنید. این روش معمولاً سریع و آسان است مشروط بر اینکه DOI در داخل فایل درج شده باشد. اولین و ساده‌ترین کار باز کردن فایل PDF و نگاه کردن به صفحات اول و آخر آن است. همانطور که قبلاً اشاره شد DOI اغلب در صفحه اول مقاله نزدیک عنوان نویسندگان یا چکیده قرار می‌گیرد. همچنین ممکن است در پاصفحه (Footer) یا سرصفحه (Header) تکرار شده باشد. در بسیاری از مقالات جدیدتر DOI به صورت یک لینک فعال و قابل کلیک در متن نمایش داده می‌شود که به صفحه مقاله در وبسایت ناشر هدایت می‌کند. اگر با نگاه کردن نتوانستید DOI را پیدا کنید می‌توانید از قابلیت جستجوی متن (Find) در نرم‌افزار مشاهده PDF خود استفاده کنید. کلیدهای ترکیبی Ctrl+F (در ویندوز) یا Cmd+F (در مک) را فشار دهید و عباراتی مانند “DOI”, “doi:”, “Digital Object Identifier”, یا حتی کد پیشوند DOI که همیشه با “10.” شروع می‌شود را جستجو کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا مکان‌هایی که DOI در متن مقاله ذکر شده است را پیدا کنید. در برخی موارد DOI در متادیتای فایل PDF ذخیره می‌شود. برای بررسی متادیتای فایل معمولاً می‌توانید از منوی “File” گزینه “Properties” یا “Document Properties” را انتخاب کنید. در پنجره اطلاعات فایل ممکن است در بخش‌های مختلف مانند “Description” یا “Advanced” اطلاعاتی شامل DOI مقاله درج شده باشد هرچند این روش کمتر قابل اتکا است زیرا همه ناشران متادیتا را به این شکل وارد نمی‌کنند. اگر مقاله نسبتاً جدید باشد و توسط ناشر معتبری منتشر شده باشد احتمال پیدا کردن DOI در داخل فایل PDF بسیار بالاست.
مشکلات احتمالی در یافتن DOI
با وجود اینکه DOI به یک استاندارد رایج در انتشارات علمی تبدیل شده است ممکن است در هنگام تلاش برای یافتن آن با چالش‌ها و مشکلاتی مواجه شوید. یکی از دلایل اصلی عدم وجود DOI برای برخی مقالات تاریخ انتشار آن‌هاست. استفاده از DOI در انتشارات علمی از اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی به تدریج رایج شد. بنابراین مقالاتی که قبل از این دوره منتشر شده‌اند (مثلاً در دهه‌های ۱۹۸۰ یا ۱۹۹۰ میلادی) به احتمال زیاد فاقد DOI هستند حتی اگر مقالات بسیار مهم و پر استنادی باشند. در چنین مواردی باید برای ارجاع و دسترسی به مقاله از اطلاعات کتاب‌شناختی کامل (نام مجله سال جلد شماره صفحات) استفاده کنید. دلیل دیگر سیاست‌های ناشر یا مجله است. با وجود رایج بودن DOI هنوز هم برخی مجلات یا ناشران به خصوص نشریات محلی یا با حجم انتشار پایین ممکن است برای مقالات خود DOI ثبت نکنند. در این حالت نیز مقاله فاقد DOI خواهد بود. گاهی اوقات نیز ممکن است مقاله مورد نظر شما بسیار جدید باشد و فرآیند ثبت DOI توسط ناشر هنوز تکمیل نشده باشد. این فرآیند معمولاً زمان‌بر نیست اما در برخی موارد ممکن است چند روز یا حتی چند هفته پس از انتشار آنلاین مقاله طول بکشد تا DOI آن فعال و قابل دسترس شود. خطاهای املایی یا اطلاعات نادرست در هنگام جستجو (مانند اشتباه در عنوان مقاله یا نام نویسنده) نیز می‌تواند مانع از یافتن DOI شود حتی اگر مقاله دارای DOI باشد. بنابراین اطمینان از صحت اطلاعات ورودی در ابزارهای جستجو بسیار مهم است. در نهایت گاهی اوقات مشکلات فنی در وبسایت ناشر یا ابزارهای جستجوی DOI می‌تواند به طور موقت دسترسی یا نمایش DOI را مختل کند. در چنین مواردی امتحان کردن روش‌های جایگزین یا تلاش مجدد در زمان دیگر توصیه می‌شود.
مقایسه DOI با ISSN و ISBN
در دنیای انتشارات شناسه‌های استاندارد مختلفی برای انواع منابع وجود دارد که ممکن است با DOI اشتباه گرفته شوند یا کاربرد آن‌ها مشابه به نظر برسد. دو مورد از رایج‌ترین این شناسه‌ها ISSN و ISBN هستند. درک تفاوت بین DOI ISSN و ISBN برای محققان و دانشجویان اهمیت دارد زیرا هر یک برای نوع خاصی از منبع و با هدف متفاوتی به کار می‌روند.
ISSN (International Standard Serial Number) به معنای شماره استاندارد بین‌المللی پیایندها است. این شناسه یک کد هشت رقمی است که برای شناسایی منحصربه‌فرد نشریات ادواری مانند مجلات روزنامه‌ها مجموعه‌های مقالات سریالی و سایر انتشاراتی که به صورت منظم در بازه‌های زمانی منتشر می‌شوند به کار می‌رود. ISSN کل نشریه را شناسایی می‌کند نه مقالات یا شماره‌های خاص آن. به عبارت دیگر ISSN برای یک مجله ثابت است صرف نظر از اینکه چه مقالاتی در آن چاپ می‌شوند. این شناسه برای مدیریت مجموعه‌های نشریات در کتابخانه‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی مفید است.
ISBN (International Standard Book Number) به معنای شماره استاندارد بین‌المللی کتاب است. این شناسه یک کد ۱۳ رقمی (قبلاً ۱۰ رقمی) است که برای شناسایی منحصربه‌فرد کتاب‌ها و سایر تک‌نگاری‌ها (انتشارات غیرپیاپی مانند گزارش‌ها پایان‌نامه‌ها نقشه‌ها و غیره) به کار می‌رود. هر ویرایش یا فرمت جدید یک کتاب (مانند نسخه چاپی نسخه الکترونیکی نسخه شومیز نسخه گالینگور) معمولاً ISBN متفاوتی دارد. ISBN نیز کل کتاب یا ویرایش خاصی از آن را شناسایی می‌کند.
در مقابل DOI (Digital Object Identifier) برای شناسایی منحصربه‌فرد یک “شیء دیجیتال” خاص به کار می‌رود. در زمینه مقالات علمی DOI شناسه منحصربه‌فرد *هر مقاله خاص* در یک مجله است نه کل مجله. هدف اصلی DOI فراهم کردن یک پیوند پایدار به آن شیء دیجیتال خاص است. یک مجله ممکن است یک ISSN داشته باشد اما هر مقاله منتشر شده در آن مجله (اگر توسط ناشر برای آن DOI ثبت شده باشد) یک DOI منحصربه‌فرد خواهد داشت.
جدول زیر تفاوت‌های کلیدی بین این سه شناسه را خلاصه می‌کند:
| شناسه | نام کامل | کاربرد اصلی | نوع منبع | پایداری |
|---|---|---|---|---|
| DOI | Digital Object Identifier | شناسایی و دسترسی پایدار به یک شیء دیجیتال خاص (مانند مقاله مجموعه داده) | مقاله‌های ژورنالی فصول کتاب مجموعه داده‌ها گزارش‌ها و سایر اشیاء دیجیتال | بسیار پایدار (لینک به محل فعلی منبع) |
| ISSN | International Standard Serial Number | شناسایی یک نشریه ادواری (مانند مجله) به صورت کلی | مجلات روزنامه‌ها مجموعه‌های مقالات سریالی | ثابت برای کل نشریه |
| ISBN | International Standard Book Number | شناسایی یک کتاب یا تک‌نگاری خاص | کتاب‌ها فصول کتاب (گاهی با ISBN مجزا) گزارش‌ها پایان‌نامه‌ها | ثابت برای یک ویرایش/فرمت خاص از کتاب |
بنابراین در حالی که ISSN و ISBN شناسه‌هایی برای کل مجموعه‌ها (نشریه) یا واحدهای فیزیکی/منطقی بزرگتر (کتاب) هستند DOI برای شناسایی و ارائه دسترسی پایدار به اجزای دیجیتال و دقیق‌تر مانند یک مقاله منفرد در داخل یک مجله یا یک فصل خاص در یک کتاب الکترونیکی استفاده می‌شود. این تفاوت در کاربرد هر یک از این شناسه‌ها را برای اهداف خاص خود در مدیریت و دسترسی به اطلاعات علمی ضروری می‌سازد.
DOI چیست و چه کاربردی دارد؟
DOI یا شناسه شیء دیجیتال یک کد استاندارد بین‌المللی برای شناسایی منحصربه‌فرد آثار دیجیتال مانند مقالات علمی است. کاربرد اصلی آن ایجاد یک لینک پایدار است که حتی با تغییر آدرس اینترنتی همیشه شما را به محل صحیح مقاله هدایت می‌کند.
آیا همه مقالات علمی دارای DOI هستند؟
خیر همه مقالات علمی دارای DOI نیستند. مقالات منتشر شده قبل از رایج شدن DOI (اوایل دهه ۲۰۰۰) یا مقالاتی که در نشریاتی بدون سیستم ثبت DOI منتشر شده‌اند فاقد این شناسه هستند.
DOI مقاله معمولا در کجای صفحه آن قرار دارد؟
DOI مقاله معمولاً در صفحه اول آن نزدیک عنوان اطلاعات نویسندگان یا چکیده قرار می‌گیرد. همچنین ممکن است در سرصفحه یا پاصفحه صفحات مقاله یا در صفحه اصلی مقاله در وبسایت ناشر نمایش داده شود.
بهترین سایت برای پیدا کردن DOI مقاله به صورت رایگان چیست؟
بهترین سایت‌های رایگان برای پیدا کردن DOI مقاله ابزارهای جستجو ارائه شده توسط آژانس‌های ثبت مانند Crossref (crossref.org) هستند که با استفاده از اطلاعات مقاله DOI آن را بازیابی می‌کنند.
چگونه با استفاده از عنوان مقاله DOI آن را پیدا کنیم؟
برای پیدا کردن DOI با استفاده از عنوان مقاله می‌توانید از ابزارهای جستجوی آنلاین مانند Crossref Metadata Search استفاده کنید. عنوان دقیق مقاله را در فیلد مربوطه وارد کرده و جستجو را انجام دهید تا DOI مرتبط نمایش داده شود.
آیا DOI یک مقاله تغییر می‌کند؟
خیر شناسه DOI یک مقاله پس از تخصیص و ثبت ثابت و دائمی است. هدف اصلی DOI همین پایداری است تا امکان ارجاع و دسترسی بلندمدت به مقاله فراهم شود.
تفاوت DOI با شماره استاندارد ISSN چیست؟
DOI شناسه منحصربه‌فرد یک مقاله علمی خاص است و به دسترسی پایدار به آن کمک می‌کند در حالی که ISSN شناسه استاندارد بین‌المللی کل یک نشریه ادواری (مانند مجله) است و کل مجموعه را شناسایی می‌کند.