پروژه های موفق مهندسی ایران در جهان/ قدرت نمایی مهندسان ایرانی در سریلانکا

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(شیمیشی) تحریم های ظالمانه طی سالیان اخیر به قصد خانه نشین کردن مهندسان ایرانی در سطح بین المللی توانست مقیاس صادرات فنی – مهندسی ایران را کاهش دهد؛ اما مهندسان ایرانی ضمن «دور زدن تحریم ها» بر شرکت های صاحب نام غربی نیز در صحنه های رقابت پیروز شدند و خود را در پروژه هایی که عنوان «بزرگ ترین» را یدک می کشیدند جای دادند. اومااویا در سریلانکا یکی از این پروژه ها بود. با این حال ایران در ابتدای دهه ۹۰ توانسته بود رکورد صادرات بیش از ۴ میلیارد دلاری خدمات فنی – مهندسی را ثبت کند؛ اما این رقم حالا حدود ۱.۵ میلیارد دلار است و طبق وعده ی شرکت های ایرانی قرار است طی ۲ سال آینده به ۵ میلیارد دلار نیز برسد.

برتری مهندسان ایرانی بر شرکت های اروپایی در طرح اومااویا

طرح چندمنظوره «اومااویا» در ۲۳۰ کیلومتری پایتخت سریلانکا شامل دو سد به نام های «دایرابا» و «پوهولپولاست» که قرار است آب مازاد رودخانه های «اومااویا» و «ماهاتوتیلااویا» را در دو حوضه آبریز مجزا به مناطق کم آب منتقل کند. ایرانی ها قریب به ۱۴ سال پیش برای حضور در پروژه چندمنظوره ی سریلانکا با ایتالیایی ها رقابت کردند و بعد از موفقیت در این رقابت برای خلق شاهکار مهندسی در منطقه ای نسبتا محروم و خشک در ۲۰۰ کیلومتری شرق کلمبو پایتخت سریلانکا دست به کار شدند.

از مارس ۲۰۱۰ که کلنگ پروژه اومااویا زده شد عوامل زیادی دست به دست هم داد تا پایانی خوش برای این پروژه ی چندمنظوره رقم نخورد. در کنار تأخیرهای کارفرما در تحویل زمین محدودیت های بانکی ناشی از تحریم تأخیر کارفرما در پرداخت ها و تعلیق موقت پروژه ناشی از مسائل ناشناخته ی زمین شناسی در برهه های مختلف ترمز پیشرفت اومااویا را کشید اما عاقبت از سال ۲۰۱۶ عملیات اجرایی پروژه با شتاب بیشتری آغاز شد که البته این بار نیز دست اندازهای بزرگی نظیر کمبود سیمان آرماتور و سایر نهاده ها در بازار سریلانکا قطعی مکرر برق و کمبود گازوئیل از شتاب طرح کاستند و در نهایت با شیوع کرونا و مقررات سختگیرانه برای کنترل بیماری سنگ بزرگ دیگری پیش پای مجریان پروژه افتاد. در نهایت مهندسان ایرانی موفق شدند این پروژه را حتی در مواردی که برای نخستین بار توسط شرکت های ایرانی اجرا می شد به پایان برسانند و آن را با نام ایران آماده افتتاح کنند.

مختصات ابرپروژه اومااویا

پروژه برق آبی سریلانکا که توسط مهندسان جمهوری اسلامی ایران و با پیمانکاری شرکت «فراب ایران» اجرا شده شامل ساخت ۲ سد یک تونل انتقال آب و ۲ واحد نیروگاه زیرزمینی برق آبی با مجموع ظرفیت ۱۲۰ مگاوات است که طبق گفته های وزارت نیرو ۵۳۰ میلیون دلار هزینه دربر داشته و دولت سریلانکا کل مبلغ را به صورت نقدی پرداخت کرده است. البته ۵۰ میلیون دلار از این هزینه در قالب «اعتبار خریدار» و طی قراردادی بین بانک توسعه صادرات ایران و وزارت دارایی سریلانکا تسویه شده که بازپرداخت آن با دولت سریلانکا خواهد بود.

اجرای صفر تا ۱۰۰ پروژه ی چندمنظوره ی اومااویا توسط مهندسان ایرانی انجام شده و طراحی و ساخت شفت عمودی زیرزمینی آن به ارتفاع ۶۱۸ متر جزو عمیق ترین شفت های ساخته شده توسط مهندسان ایرانی است. جالب این که حفاری این شفت به روشی نوین و کاملا مکانیزه و بدون دسترسی میانی انجام شده است. نکته ی دیگر این که این طرح در منطقه ای نسبتا محروم و خشک اجرا شده و شرکت ایرانی به واسطه ی فعالیت های داوطلبانه و خیریه ای مانند ساخت جاده دسترسی و تأمین آب برای مردم محلی نشان عالی مسئولیت اجتماعی را نیز دریافت کرده است. بر اساس آمارهای شرکت فراب در اوج فعالیت های اجرایی این پروژه ۱۸۰۰ نفر مشغول به فعالیت بوده اند که ۴۰۰ نفر از آن ها متخصصان ایرانی ۱۳۷۰ نفر از کشور سریلانکا و ۳۰ نفر از دیگر کشورها بوده اند.

ایران در باشگاه سدسازان برتر جهان

«علی اکبر محرابیان» وزیر سابق نیرو اردیبهشت سال گذشته(۱۴۰۲) در مراسم افتتاح پروژه اومااویا اظهار کرد: «بر اساس اعلام کمیسیون بین المللی سدهای بزرگ ایران جزو کشورهای برتر جهان در بخش سدسازی است و همچنین در حوزه تولید برق حرارتی جزو ۱۰ کشور اول جهان محسوب می شود.»

وی با اشاره به این که ایران پنجمین کشور جهان از لحاظ وسعت شبکه های آبیاری و زهکشی است افزود: «ما در عرصه ی تولید تجهیزات و قطعات موردنیاز تصفیه خانه های آب و فاضلاب موفق شدیم بیش از ۹۵ درصد نیاز خود را در داخل کشور تأمین کنیم. به برکت این دستاوردها بیش از ۲۰۰ سد بزرگ و ۶۰۰ سد کوچک با حجم مخزن حدود ۶۰ میلیارد مترمکعب و حدود ۲.۵ میلیون هکتار شبکه آبیاری و زهکشی مدرن و صدها تصفیه خانه ی آب و فاضلاب در ایران ساخته شده است که با توجه به ظرفیت کشور در صدور خدمات فنی و مهندسی در بخش آب و برق و فاضلاب چند پروژه ی بزرگ را در کشورهای مختلف جهان یا در حال اجرا داریم یا به اتمام رسانده ایم.

وزیر سابق نیرو با اشاره به توان مهندسان ایرانی در سدسازی گفت: «در کشور تاجیکستان  از میان پروژه های به بهره برداری رسیده می توان به سد و نیروگاه سنگ توده و از پروژه های در حال ساخت می توان به سد راغون به عنوان بزرگ ترین طرح عمرانی در جهان و به تعبیری مرتفع ترین سد جهان به ارتفاع ۳۳۵ متر و حجم ذخیره ۱۴ میلیارد مترمکعب توسط مشاوران و پیمانکاران بین المللی از جمله شرکت های ایرانی اشاره کرد.»

امتداد همکاری مهندسی ایران و سریلانکا

شهید رئیسی اردیبهشت سال گذشته(۱۴۰۲) پس از ورود به سریلانکا در مراسم افتتاح و بهره برداری از ابرپروژه اومااویا در ۲۳۰ کیلومتری شرق پایتخت این کشور حضور یافت و از این طرح مهم به عنوان یکی از بزرگ ترین طرح های صدور خدمات فنی – مهندسی ایرانی یاد کرد و بهره برداری از این پروژه را نماد همبستگی پیوند تقویت دوستی و مایه افتخار دو ملت دانست.

وی با اشاره به تامین مالی این طرح از سوی سریلانکا و تامین و انتقال خدمات فنی و مهندسی از سوی ایران تامین آب شرب و آب کشاورزی برای ۵ هزار هکتار اراضی جدید و آغاز به کار یک نیروگاه ۱۲۰ مگاواتی را از دستاوردهای این پروژه برای مردم سریلانکا دانست و اظهار کرد: «امروز جمهوری اسلامی ایران با اتکاء به توانمندی های فنی و مهندسی بومی در حال اجرای طرح های بزرگ آب و برق در بیش از ۲۰ کشور جهان است.»

رئیس جمهور شهید با اشاره به سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران در عرصه ی دیپلماسی برای توسعه روابط با کشورهای آسیایی همسایه و کشورهای مستقل خاطرنشان کرد: «برخی کشورها و نظام سلطه موافق تقویت روابط ما با یکدیگر نیستند و می خواهند به ما القاء کنند که نمی توانیم با تکیه بر توان داخلی پیشرفت کنیم اما ما در عمل این نظر و القای نظام سلطه را باطل کرده ایم.»

شهید رئیسی با بیان این که ما با کشورهای آسیایی و همسایه ی مستقل بنای توسعه مناسبات را داریم بیان کرد: «ارتباط ایران و سریلانکا از جمله ارتباط با کشورهای آسیایی همسو و مستقلی است که می تواند آینده درخشانی را برای دو ملت رقم بزند. در همین راستا ایران آمادگی دارد در پیشرفت کشور شما شریک شود و همه تجربیات خود را که نتیجه ۴۵ سال مجاهدت مردان و زنان ایرانی است با شما به اشتراک بگذارد. ما آمادگی داریم در طرح های بزرگ سریلانکا با صدور خدمات فنی و مهندسی ایران در پیشرفت این کشور شرکت کنیم.»

پیش از رئیسی «رانیل ویکرمسینگه» رئیس جمهور سریلانکا نیز در سخنانی با قدردانی از همکاری و تلاش پیمانکاران و همکاری دولت ایران در اجرای این پروژه اظهار داشت: «بدون تکنولوژی و فناوری ایرانی اجرای این پروژه برای ما ممکن نبود؛ شما توانستید برای آینده ی سریلانکا کار بزرگی انجام دهید.»

صدور خدمات مهندسی کشاورزی از ایران به سریلانکا

«هادی طالبیان مقدم» مدیرکل دفتر شبه قاره هند سازمان توسعه تجارت ایران تهاتر پول نفت ایران با چای سریلانکا را زمینه ای برای از سرگیری مبادلات تجاری و مهندسی بین دو کشور دانست و اظهار کرد: «تحریم های ظالمانه علیه ایران با مشکلات مالی و عدم ایفای تعهدات مالی سریلانکا مصادف شد از این رو از چندی پیش سازوکارهای مختلفی برای وصول مطالبات معوقه ی حاصل از فروش نفت خام ایران به سریلانکا پیگیری و دنبال شد تا این که در نهایت در سال گذشته تهاتر چای با پول نفت در دستور کار دو کشور قرار گرفت همچنین همین روند برای جبران خدمات مهندسی ایران نیز می تواند برقرار شود.»

بنا به اظهارات وی ایران در پروژه «اومااویا» نقش کلیدی ایفا کرد و این موضوع خاطره خوبی از ایرانیان در ذهن سریلانکایی ها ایجاد کرد. در این پروژه انتقال فناوری عملیات مهندسی ساخت نصب راه اندازی و غیره توسط ایرانی ها انجام شد. هرچند پیش از این نیز شرکت های دیگری از ایران در زمینه ی برق رسانی به روستاهای زیادی از این کشور نقش مهمی داشته اند.

مدیرکل دفتر شبه قاره هند سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به سفر هیات بلندپایه دولتی سریلانکا به ایران تصریح کرد: «ماهیندا آماراویرا» وزیر کشاورزی و زراعت سریلانکا در سفر به ایران با مقامات دولتی و بخش خصوصی ایران از جمله «محمدعلی نیکبخت» وزیر وقت جهاد کشاورزی و «عباس علی آبادی» وزیر صنعت معدن و تجارت دولت سیزدهم دیدار و گفت وگو کرد و از چند مزرعه ی نمونه ی ایرانی مانند مزرعه پرورش قارچ توت فرنگی کارخانه های لبنیات و دامداری های ایرانی بازدید و در زمینه همکاری های دوجانبه با ایرانیان تبادل نظر کرد.»

طالبیان مقدم ادامه داد: «همچنین این وزیر سریلانکایی در همایش مشترکی که با همکاری اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی تهران معاونت ماشین آلات و تجهیزات وزارت صمت و دفتر شبه قاره هند (آسیای جنوبی) سازمان توسعه تجارت برگزار شد نیز شرکت کرد و در پایان جلسه به پرسش های تجار ایرانی و خارجی حاضر در جلسه پاسخ داد و استفاده از ظرفیت گذرراه (کریدور) جنوب – شمال از مسیر چابهار به آسیای میانه نیز مورد اشاره و تاکید طرفین قرار گرفت.»

لازم به ذکر است «آماراویرا» معاون وزیر کشاورزی سریلانکا در واکنش به درخواست های همکاری مشترک در سریلانکا اعلام کرد که از سرمایه گذاری ایرانیان در سریلانکا استقبال می کند و گفت: «ما می توانیم همکاری مشترک در حوزه ی کشاورزی داشته باشیم. ما به شما زمین می دهیم در قالب اجاره ۹۹ ساله؛ البته قرارداد اجاره ابتدا ۳۰ ساله است و در صوت تمایل شما امکان تمدید آن تا ۹۹ سال وجود دارد.»

وی با اشاره به بازدید وزیر کشاورزی سریلانکا و هیاتی از تجار سریلانکایی از ششمین نمایشگاه توانمندی های صادراتی ایران(ایران اکسپو ۲۰۲۴) تصریح کرد: «دستاوردهای حضور وی در ایران را می توان در موارد زیر خلاصه کرد؛ ملاقات با مقامات رسمی تبادل نظر و جمع بندی در خصوص احیای کمیته تجاری مشترک دو کشور پیگیری تشکیل کمیسیون اقتصادی مشترک برگزاری نمایشگاه های مشترک تبادل هیات های تجاری آموزش تُجّار و صنعتگران تاکید و تایید بر استفاده از ظرفیت های شیلات ماهی های تزئینی میوه های استوایی سنگ های قیمتی توتون و تنباکو و برندسازی مشترک گردشگری سلامت مصالح ساختمانی و زیرساختی فناوری اطلاعات و توسعه زیرساخت های مرتبط انرژی صدور خدمات فنی و مهندسی و غیره که برخی از موارد به نتایج مثبتی رسیده است.»

مدیر کل دفتر شبه قاره هند سازمان توسعه تجارت ایران با تاکید بر لزوم توسعه ی صادرات ماشین آلات کشاورزی به سریلانکا افزود: «ایران ظرفیت خوبی در تولید کمباین تراکتور کودهای شیمیایی هوشمندسازی گلخانه های صنعتی اصلاح و بهبود بذر دارد و سریلانکایی ها نیز خواهان بهره گیری از این توان هستند؛ همچنین در این سفر پیشنهاد موافقت نامه و فعال سازی تجارت ترجیحی بین دو کشور و راه اندازی خط هوایی مستقیم نیز مطرح شد.»

به گفته طالبیان مقدم دو طرف بر لزوم ارتباط پولی و بانکی و راه های انتقال پول نیز تاکید و اتفاق نظر داشتند؛ بر همین مبنا این مقام مسئول بیان کرد: «طرفین توافق کردند عدد تجارت خدمات و کالای دو کشور را در بازه ی زمانی ۵ ساله حداقل ۲ برابر افزایش بدهند. به نظر می رسد سریلانکا دروازه ی ورود ایران به شرق آسیا و ایران دروازه ورود به غرب و آسیای غربی برای سریلانکا است.»

ظرفیت ایجاد زیرساخت های گردشگری در سریلانکا

سریلانکا را باید کشوری در حال توسعه ارزیابی کرد کشوری که بعد از پایان جنگ داخلی و ثبات سیاسی مبتنی بر دموکراسی در حال تلاش برای توسعه و بازسازی کشور و به ویژه اقتصاد است. تولید ناخالص داخلی این کشور حدود ۹۲ میلیارد دلار با رشد متوسط ۲ درصد ارزیابی می شود. عمده منبع درآمد سریلانکا صادرات کالای تخصصی خود(عمدتاً چای ادویه کائوچو نارگیل و محصولات مرتبط) درآمدهای ارسالی کارگران سریلانکایی شاغل در خارج از کشور و گردشگری است.

اما در سال ۲۰۱۹ به دلیل حوادث تروریستی عید پاک صنعت گردشگری در این کشور با آسیب های جدی روبه رو شد. در سال ۲۰۲۰ نیز شیوع ویروس کرونا هر سه منبع اول درآمدی این کشور را با چالش های جدی روبه رو کرد. به همین دلیل این کشور به دنبال احیای درآمد گردشگری کشور است.

در همین راستا از سوی دیگر با افزایش مداوم ورودی گردشگر از پایان درگیری ها در سال ۲۰۰۹ دولت سریلانکا سعی کرده زیربنای رشد اقتصادی هم زمان با پروژه های عمده زیرساختی همچون آزادراه ها فرودگاه ها و بنادر را توسعه دهد. با توجه به علاقه ی وافر گردشگران بین المللی به سریلانکا فرصت های سرمایه گذاری مناسبی در بخش های هتل تفرجگاه ویلا رستوران مجموعه های تفریحی سالن های همایش و نمایشگاه و حمل ونقل هوایی و دریایی گردشگری وجود دارد.

انتظار می رود توسعه ی گسترده ی زیرساخت که در حال انجام است به رشد بالا و پایدار کشور سریلانکا در میان مدت و بلندمدت کمک کند. توسعه ی به موقع زیرساخت های اقتصادی ضمن افزایش کارایی اقتصادی باعث افزایش ظرفیت تولید اقتصادی تسهیل رشد بهره وری و کاهش ناهمخوانی منطقه ای می شود. برنامه ی توسعه ی زیرساخت اقتصادی دولت در سال ۲۰۱۲ بر تمام زمینه های زیرساخت توسعه راه ها تأمین و سالم سازی آب بنادر و فرودگاه ها حمل ونقل مسکن و توسعه شهری تأسیس مناطق صنعتی بیمارستان ها انبارها و مراکز تدارکات و غیره متمرکز شد.

صنعت ساختمان در سریلانکا نیز به یکی از محرک های اصلی اقتصاد تبدیل شده و دولت نیز توجه ویژه ای به آن کرده است به طوری که سهم این بخش در تولید ناخالص داخلی سریلانکا ۹ درصد است و حدود ۶۰۰ هزار فرصت شغلی ایجاد کرده است. در سال های اخیر کل گردش مالی سالانه ساخت وساز حدود ۸۰۰ میلیارد روپیه (کمی بیش از ۴ میلیارد دلار) بوده است که انتظار می رود در صورت تحقق سرمایه گذاری های برنامه ریزی شده توسط دولت افزایش یابد.

بر اساس مطالب فوق سریلانکا پس از جنگ داخلی به دنبال احیای ظرفیت های اقتصادی برای توسعه گردشگری خود است در همین راستا مهندسان ایرانی توانسته اند یکی از مهم ترین سدهای آبی دنیا را در این کشور احداث کرده و به تقویت زیرساخت های این کشور کمک شایانی کنند. همچنین صدور خدمات مهندسی در حوزه کشاورزی و کشت فراسرزمینی در دستور کار تاجران و مهندسان ایرانی در این کشور است تا سریلانکا در زمینه ی تولیدات کشاورزی خودکفا شده و به امنیت غذایی بازدارنده برسد.

انتهای پیام