ورق رنگی یکی از فلزاتی است که با داشتن تنوع رنگ، طرح و کیفیت های مناسب، کاربردهای بسیاری را در صنعت به خود اختصاص می دهد. مواد اولیه برای تولید این محصول، فولاد گالوانیزه است. در واقع می توان گفت شیت رنگی، همان ورق گالوانیزه ای است که با داشتن پوشش رنگی، زیبایی ظاهری بیشتری به دست آورده است. با این وجود باید توجه داشت این پوشش سبب به وجود آمدن ویژگی ها مزیت های بیشتری برای این فلزات خواهد شد.

پوشش و پلیمرهای سطح و زیر ورق رنگی از جنس های مختلفی می باشد، اما سبب مقاومت بیشتر محصول در برابر رطوبت، ضربه و خراش، حرارت، زنگ زدگی، خوردگی و اکسیداسیون خواهد شد. همچنین این لایه رنگ، بر روی شیت و زیر آن با ضخامت های مختلفی همراه است. در پوشش سطحی شیت لایه رنگ از جنس های مختلف پلی ‌آمید (polyamide)، اکریلیک (acrylic)، پی‌ وی ‌دی ‌اف (PVDF)، پلی آستر (polyester)، اپوکسی (epoxy) و پلی ‌یورتان (polyurethane)می باشد؛ در صورتی که پوشش زیرین تنها از اپوکسی یا پلی آستر است.

به طور معمول روش رنگ آمیزی ورق های گالوانیزه یا روغنی با استفاده از دو روش انجام می شود که به صورت پودری و مایع می باشند. در ایران بیشتر از روش پودری یا الکترواستاتیک توسط تولید کنندگانی مانند هفت الماس و فولاد مبارکه استفاده می شود.

تنوع رنگی این فلزات یکی دیگر از مزیت هایی است که سبب محبوبیت آن ها شده است. این تنوع در حدود 16 رنگ می باشد که هر رنگ کد مخصوصی دارد. این کد بر اساس استاندارد رال جهانی می باشد و برخی از موارد رایج و پرکاربرد آن شامل موارد زیر است:

• کروم با کد ۱۰۱۵
• زرد با کدهای ۱۰۲۳ و ۱۰۲۸
• نارنجی با کد ۲۰۰۳
• قرمز با کدهای ۳۰۰۰ و ۳۰۲۰
• صورتی با کد ۴۰۰۳
• بنفش با کد ۴۰۰۵
• آبی با ۵۰۱۵
• سبز با ۶۰۲۴
• قهوه ‌ای با ۸۰۰۴
• سفید با ۹۰۱۶

مشخصات یک ورق رنگی مرغوب

ممکن است برای شما نیز سوال باشد که یک ورق رنگی مرغوب و با کیفیت چه مشخصاتی باید داشته باشد؟ این مورد بسته به کارخانه سازنده و دقت تولید آن مجموعه وابسته است، اما مهم ترین ویژگی های اثرگذار در کیفیت ورق های رنگی شامل مقاومت ویژه آن ها در برابر حرارت، رطوبت، زنگ زدگی و خوردگی است. فرم پذیری، جوش پذیری و استحکام نیز از دیگر مشخصاتی هستند که بسته به کیفیت خریداری شده و کارخانه سازنده تعیین می شوند.

تجربه مصرف کننده نیز در این موضوع تأثیر به سزایی دارد. به طور مثال یک تولید کننده خودرو به راحتی باید تشخیص دهد که از کدام گرید کششی ورق گالوانیزه رنگی می تواند برای ساخت شاسی های خودرو استفاده کند. پاسخ این سوال معمولاً کیفیت DX52D است که بیشتر در صنعت خودروسازی به کار برده می شود.

ضخامت شیت های رنگی به سبب داشتن این ویژگی ها در بازه 16/0 تا 1 میلی متر قرار دارد که بخشی از آن پوشش رنگی در واحد میکرون است. بیشترین استفاده از این محصولات در ساخت شیت های فرمینگ یا به اصطلاح شیروانی است. این فرم ها با استفاده از دستگاه های مخصوص بر روی شیت های گالوانیزه رنگی اعمال می شوند و عرض این فلزات را کاهش می دهند.

به طور معمول شیت های رنگی در دو عرض رایج 1000 و 1250 میلی متری تولید و همچنین به صورت رول عرضه می شوند. وزن هر رول نیز تعیین کننده قیمت نهایی آن ها و در بازه 1 تا 9 تن است. این محصولات بسته به کیفیت و میزان ضخامتی که دارند، در صنایع مختلف خودروسازی، لوازم خانگی، ساخت و ساز، مبلمان، دکوراسیون داخلی، نمای خارجی، تولید لوله های تزئینی، بدنه وسایل الکترونیکی و … به کار برده می شوند.

بهتر است بدانید هر کدام از این ضخامت ها در یک صنعت بیشتر رواج پیدا کرده اند. به طور مثال استفاده از ورق گالوانیزه رنگی با ضخامت 6/0 بیشتر در صنعت خودروسازی و ضخامت 5/0 بیشتر در تولید لوازم خانگی می باشد. هر چه میزان ضخامت محصولات بیشتر باشد، طبیعتاً به استحکام، کیفیت و قیمت نهایی آن اضافه می شود. نرخ انواع محصولات رنگی سه کارخانه برتر، یعنی نرخ ورق های  گالوانیزه رنگی  شرکت هفت الماس قزوین ، فولاد مبارکه و فولاد بهمن با تمامی ضخامت ها، همواره در وب سایت آهن اینفو به روز رسانی می گردد. در این بین می توان گفت کیفیت محصولات این سه مجموعه بسیار بالا می باشد و از این رو بخشی از تولیدات آن ها به خصوص کارخانه هفت الماس به سایر کشور ها صادر می شود. با این وجود رایج ترین ضخامت محصولات رنگی مقدار 5/0 میلی متر می باشد که برای تولید شیت های شیروانی نیز همین میزان صدق می کند.

چه عملیاتی باید برای تولید ورق رنگی انجام شود؟

تولید شیت های رنگی مانند سایر ورق های فولادی مانند روغنی و سیاه نیاز به عملیات متالورژیکی و مکانیکی خاصی نداشته و تنها با دقت بسیار بالایی باید انجام شود تا رنگ به خوبی و به صورت یکدست بر سطح شیت قرار بگیرد. همان طور که ذکر شد، ماده اولیه برای تولید این فلزات، ورق گالوانیزه است.

فولاد گالوانیزه از طریق شیت های اسیدشویی یا روغنی تولید می شود. فرآیند تولید آن در کشور ما معمولاً به روش غوطه وری گرم انجام گرفته و به این صورت است که سطح فلز ابتدا اسیدشویی شده و از هر گونه آلودگی و لایه های اکسیداسیون پاکسازی می گردد. سپس از یک سری حوضچه مذاب حاوی فلز روی عبور می کنند تا لایه پوششی بر سطح و زیر آن ها قرار بگیرد.

بهتر است بدانید این لایه سبب مقاومت محصول در برابر عوامل تهدید کننده فولاد می گردد و برای ورق های فولادی که نقش کاتد دارد، حالت آند پیدا کرده و از آن ها در برابر زنگ زدگی و خوردگی محافظت می کند. پس از طی فرآیند گالوانیزاسیون، شیت ها نورد شده، سرد شده و به خط رنگ آمیزی منتقل می شوند.

در این خط پس از اعمال یک لایه رنگ پلیمر یا پیش رنگ بر سطح فولاد گالوانیزه، دو مرحله رنگ آمیزی با استفاده از پوشش های پلیمری انجام می گیرد. لازم به ذکر است پیش از شروع رنگ آمیزی مراحل آماده سازی شیت ها یعنی چربی زدایی، شستشو و کروماته در جهت اطمینان از تمیز بودن شیت و افزایش چسبندگی پوشش انجام می شود.

مرحله اول در این روش با پوشش زیرین و back coat شروع شده و مرحله دوم پوشش سطحی و top coat در نظر گرفته می شود. ضخامت پوشش در مرحله اول بین 7 تا 15 میکرون است و ضخامت رنگ اعمال شده بر سطح محصول یا مرحله دوم در حدود 20 تا 25 میکرون کنترل می گردد.

روش پودری یا الکترواستاتیک، شامل اعمال یک جریان الکتریکی بین رنگ مورد نظر و سطح شیت است که سبب تثبیت پوشش روی، افزایش چسبندگی رنگ و مقاومت موقت آن ها خواهد شد. در تکمیل مراحل این روش، از کوره های پخت برای ذوب پودر و قرار گیری آن به عنوان پوشش بر سطح فولاد گالوانیزه استفاده می کنند.

در مقابل روش مایع برای رنگ آمیزی شیت ها، به صورت پاشش رنگ بر سطح آن ها انجام می گیرد و سپس خشک می شوند. مزیت این روش در مقابسه با روش پودری، ضخامت و یک دست بودن رنگ بر سطح محصول می باشد. جالب است بدانید اگر ضخامت رنگ در این روش بالا و در حدود 200 میکرون در نظر گرفته شود، امکان چاپ نیز بر روی شیت های رنگی تولید شده وجود دارد.

ورق رنگی در بازار آهن آلات

در بازار آهن و فولاد، عرضه محصولات رنگی در دو دسته وارداتی و داخلی می باشد. شیت های رنگی داخلی، توسط کارخانجاتی مانند فولاد مبارکه، هفت الماس و فولاد بهمن در بازار عرضه می شوند. واردات این محصولات نیز به وسیله کشورهایی مانند چین، امارات متحده عربی، اوکراین، هند و … انجام می شود.

جالب است بدانید این شیت ها تنها به صورت رول و ساده در بازار به فروش نمی رسند و بیشترین تقاضا برای شیت های شیروانی رنگی است. انواع طرح های رایج این محصولات شامل موارد شادولاین، سفالی، ذوزنقه ای، دامپا، جنوا، پالرمو، پرچین و کرکره سینوسی می باشند که هر کدام بسته به ضخامت، وزن، مقاومت و ویژگی هایی که دارند، در کاربردهای مختلف به کار برده می شوند. ممکن است تا به حال در مورد انواع ورق رنگی شنیده باشید. این عنوان مربوط به محصولات فرمینگ و شیروانی است.

رایج ترین کاربرد محصولات رنگی نیز در تولید فلزات شیروانی است که در بخش های مختلف تزئینی مانند نماهای داخلی، خارجی، پوشش سقف های مختلف، دیوار انبار و سوله، انواع درب ها و … به کار برده می شوند. در این مورد اگر توجه داشته باشید، سقف ورزشگاه ‌ها یا سوله ‌ها با این مدل شیت ‌ها در طرح‌ های متنوع پوشیده شده است.